Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
rozdział
pierwszy
zNiemcamibyłypubliczniepozbawianeodzieniaigolonoimgłowy.
Mężczyznrozstrzeliwanobezsądu.Powszechnafrustracjaichęćoso-
bi
stejzemsty-jakpiszeTonyJudt-częstozabarwionepolitycznym
oportunizmemi
korzyściamiekonomicznymi,wywołałykrótki,lecz
krwawycyklwyr
ównywaniarachunków44.Potrzebataujawniłasię
takżewśród
mieszkańcówGdańska,ponieważwieluznichdoświadczy
ło
okrucieństw
wojny,którychFrancuziczyNorwegowieniezaznali.Ofia-
rąodwetu
stałasięludnośćniemiecka,któraakuratbyłapodręką.
Takwspominałje
denzówczesnychmieszkańcówOruni:„Rosławtedy
wludziachzawziętośćnaNiemców,żetodoszczętuchcielinaswygu-
bić,jakjakieśszczurywytłuc.JakludzienaulicyNiemcaspotkali,to
zarazawanturabyła,żyćmuniedali.Bywałyróżnepobicia,domypod-
palali[ś].Jaksię
ktośniezdążyłdotejporywynieść,towłaśniewte-
dysięwynosił”45.Po
jawiałysiępomysły,abyznakowaćNiemców,tak
jakoniznakowaliŻydówiPolaków46.Wieluludziom,którzypoznali
re
aliaokupacyjne,nawiązywaniejakiejkolwiekrelacjizNiemcem,nie
mówiącomieszkaniuobokniegoisłuchaniutegowrogobrzmiącegoję-
zyka,wydawałosięczymśwstrętnym47.
Niemcy,którzypozostali,zuzasadnionychpowodówobawialisiępo-
biciairabunku.Nastrojomodwetowymsprzyjałoodwróceniezdniana
dzieńukładusił,wwynikuczegoniedawniprześladowcy(abyćmoże
tylkoichkrewniczyznajomi)stalisięprześladowanymi.Cizaś,którzy
pozostaliwGdańsku,stanowilinaogółsłabszązbiorowość.Bylitoci,
którzyniedostalisiędowcześniejszychtransportówinienadawalisię
doobronymiastazimąiwiosną1945roku-główniedzieci,starsimęż-
czyźni,rannioraznajliczniejszakategoria-starszeimłodszekobiety48.
Teostatnieobawiałysiękolejnejfaligwałtów.Tenstrachprzedodwe-
temskutkowałwszybkiejkalkulacji:jeślipomogęPolakom,doktórych
mamwzględnezaufanie,tobyćmożebędębezpiecznaidostanęjeść.
Częśćniemieckichkobiet,jeślitylkoudawałoimsięznaleźćopiekuna,
nieopuszczało
mieszkańwobawieprzednapaścią-szyjącigotującdla
polskichsąsia
dów,szukałyszansnaspokojniejsząegzystencję.Zda-
rza
łosię,że
wtakichokolicznościachrodziłysiękrótkotrwałewięzi.In-
teresującą,
choć
ambiwalentnąhistoriętakichrelacjiodnaleźćmożnawe
wspomnie
niach(pytanie,dojakiegostopniabyłyoneprawdziwe,wol-
ne
odnarastającegozbiegiemlatupiększaniawłasnejbiografii)49.Być
możenielicznidorośli,zwłaszczacimniejpokrzywdzeniprzeznazizm
iokupacjęniemiecką,potrafiliwpowojennejatmosferzeodwetupobu-
