Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
AnnaTitkow
jęcietożsamości.Trudnosięniezgodzić,żebeztrwałegoirzetelnegorozpoznania
społecznychiindywidualnychtożsamościkobietimężczyzn,poznawanieiprzekra-
czanieróżnicinierównościmiędzynimijestmałoprawdopodobneinieefektywne.
Anarzędziabadawcze,którenietylkozmniejszająpowyższeniedogodności,alejako-
ściowozmieniająmożliwościpoznawaniastrukturkobiecościimęskości,sąwłaśnie
efektemzaistnieniabadańnadpłciąkulturową.
Zpowyższychpowodów,wnurcieanalizfeministycznychbliższemisąpodejścia
doproblemuróżnicymiędzykobietamiimężczyznamitakichautorek,jakJaneFlax
(1987),KristineBarberiKatherineAllen(1992)czyCarolGould(1997),niżstanowi-
skoJudithButler(1990)czyMoiryGatens(1996).Ośpodziałumiędzyfeministycz-
nymiteoretyczkaminietylewyznaczaichopinianatematproblemuróżnicy,coraczej
ichstosunekdokoncepcjipłcikulturowej.To,cołączyreprezentowaneprzezemnie
podejściezpodejściemFlax,BarberiGould,toodrzuceniekategorycznejopozycji:
męskość-kobiecośćizarazemodrzuceniepostawyignorowaniaistniejącejbiolo-
gicznejróżnicy.Torównieżprzekonanie,żeto,cojesttraktowanejakobiologiczna
różnica,jestwznaczącymstopniuefektemprocesówkulturowych,azarazemprzeko-
nanie,żecośtakiego,jakprzekraczającaróżniceuniwersalnanaturaludzkapoprostu
nieistnieje.Zrezygnowaniezpostrzeganiagender/płcikulturowejjakouosobienia
dwóchkategoriidoświadczeń,lubjakoopozycjidwóchróżnychistot,prowadzido
traktowaniajej-przedewszystkim-jakoefektuznajdującychsięwnieustającym
procesie,społecznychrelacji.Tadecyzjazbliżanaszarazemdotakiegorozumienia
płcikulturowej,zgodniezktórymrównieżiona,podobniejaktożsamość,jestkon-
struowanaprzezrelacje,wjakichjednostkapozostajezinnymi(Gergen1991).
Obecnośćorazpraktyczno-polityczneznaczenieprzekonań,nurtówidziedzinhu-
manistykitraktującychkategorięiperspektywępłcikulturowejzasadniczoodmien-
nie,wtymrównieżbardzokrytycznie,nieosłabiamojegopozytywnegowobecniej
nastawienia.Należębowiemdotejgrupybadaczyibadaczek,którzypojawieniesię
kategoriipłcikulturowejtraktująjakoautentycznyprzełomwsposobiepoznawania
iopisywaniarzeczywistościspołecznej.Innymisłowy,traktujętęinnowacjęzarówno
jakoszansęposzerzeniasocjologicznejperspektywybadawczej,jakiźródłonowych,
specyficznychmetodbadawczych.Mamtutajnamyśliprzedewszystkimskalemie-
rząceintensywnośćstosowaniaprzyopisiewłasnejosobycechspecyficznychdlada-
nejkultury,utożsamianychzKobiecościąiMęskością.
KATEGORIAGENDER.PRZEŁOMTEORETYCZNO-BADAWCZY
Dosłownetłumaczenietegoterminunajęzykpolskisugerowałobyzastosowanie
słowa‘rodzaj’.Zwolennicytakiegowłaśnierozwiązania,doktórychnienależę,przy-
taczająargumentybiologiczneifilologiczne(Gontarczyk1995).Podzielamnatomiast
przekonanie,żenagrunciejęzykapolskiegozdecydowanietrafniejistotępojęciagen-
derujmujesformułowanienpłećkulturowa”.Wyraźniebowiemzaznacza,iżmówimy
ichcemyzwracaćuwagęnankulturowąnadbudowę”płcibiologicznej.Żeinteresuje
