Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Zarysdziejówturystyki
27
kimdoWłoch,gdziezwiedzanorzymskiezabytki.Ugruntowałsię,zapoczątkowany
wśredniowieczu,zwyczajstudiowaniabogatejmłodzieżynakilkuuniwersytetach,
połączonyzdługąpodróżąpoEuropie.Naprzykład,polskimłodzieniecpostudiach
weWłoszechczęstoodwiedzałParyż,bypoznaćtamtejsząmodę,obyczajeiDnabrać
ogłady”.Niestety,jużwXVIw.wybuchwojenreligijnychuczyniłwczęścipaństw
podróżowanieniebezpiecznymdlawyznawcówinnejreligiiniżobowiązująca.
Negatywnieodbiłosiętonietylkonaruchupielgrzymkowym,aleinainnych
formachturystyki.Rozwójjęzykównarodowychsprawił,żełacinatraciłanazna-
czeniu,abrakuniwersalnegojęzykastawałsiębarierąrozwojuturystyki.Wrezul-
tacie,powyraźnymrozkwiciewpoczątkachrenesansu,nastąpiłjejupadek.Sytuacja
taka,bezwiększychzmian,utrzymałasiędoschyłkuXVIIIwieku.
Sentymentalizm,anastępnieromantyzm,przyniosłykultprzyrody,podziwdla
pięknychkrajobrazów,zwłaszczagórskichinadmorskich,aletakżewsispokojnych,
jakrównieżdlaegzotycznychkultur,zwłaszczaorientalnych.Pojawiłsiętypbogatego
arystokratypodróżującegopoświeciewposzukiwaniudoznańestetycznychimoc-
nychwrażeń(przykłademmożebyćHrabiazDPanaTadeusza”).Romantyczną
podróżdoGrecji,EgiptuiZiemiŚwiętejodbyłm.in.JuliuszSłowacki.Równocześnie
budziłosięzainteresowanietradycjaminarodowymiifolklorem,corazwiększąpo-
pularnośćzyskiwałypodróżedonarodowychmiejscpamięci(wPolscetakiepodróże
odbywałm.in.JulianUrsynNiemcewicz),codałopoczątekkrajoznawstwu.
Niebawem,wXXw.rozwójturystykiuległprzyspieszeniuwwynikuzmian
technologicznych,gospodarczo-osadniczych,politycznychikulturowych.Zmiany
technologicznetoprzedewszystkimpowstaniekoleiiżeglugiparowej.Podróżestały
sięniewspółmiernieszybsze,aprzeztotańszeibezpieczniejsze.Rozwójkapitalizmu
doprowadziłdopowstaniawielkichmiast,skupiskprzemysłu,gdziezanieczyszczenie
środowiskaprzyrodniczegoosiągnęłokatastrofalnerozmiary.Powodowałotopo-
gorszeniewarunkówzdrowotnychiwzrostzachorowań,zwłaszczadzieci,nachoroby
płuc.Ponieważzwyklewbezpośrednimsąsiedztwiefabrykimieszkalinietylkoro-
botnicy,aleteżkadrainżynierskaidyrekcja(doskonalewidocznejesttonp.wŁodzi),
stwarzałotozagrożeniedlawszystkich,nietylkodlabiedotymiejskiej.Zagęszczenie
ludnościbyłoznaczniewiększeniżwewspółczesnychmiastach,panowałhałas
izgiełk,częstobrakowałokanalizacji.Bardzozłewarunkipanowaływmiastach
WielkiejBrytanii,największejpotęgiprzemysłowejXIXw.,gdziepodstawęener-
getykistanowiłwęgielkamienny,zimąmieszkaniapowszechnieogrzewanokomin-
kami,adominująceniżoweukładybaryczneiangielskamgłasprzyjałyutrzymywaniu
sięzanieczyszczeńpowietrzatużprzyziemi.Brakskutecznychmetodleczenia
sprawiał,żelekarzedoradzaliwysyłanieżonidziecinawieś,azimąnajlepiejnad
MorzeŚródziemne,zalecającspacerynaświeżympowietrzu.Nieprzypadkiemre-
