Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Cennymźródłemwbadaniachnadgettemwarszawskimbyładlanasprasa,
zarównolegalna,jakikonspiracyjna,wychodzącapoobustronachmuru.
Naszczególnąuwagęzasługuje„GazetaŻydowska”–jedynykoncesjonowany
przezokupanta,wydawanypopolskuperiodykżydowskiwGeneralnym
Gubernatorstwie,wychodzącywKrakowieodlipca1940dosierpnia1942
r.Wpełnizdajemysobiesprawę,że„GazetaŻydowska”należyobok„Nowego
KurieraWarszawskiego”,zktóregorównieżkorzystaliśmy,dotzw.prasy
gadzinowej,niemniejumiejętnieczytana,stajesięwprostbezcennymźródłem
informacjiożyciucodziennymgetta.Przewodnikwielezawdzięczajejuważnej
lekturze.Wartopodkreślić,żeporazpierwszywykorzystanotuwtakiejskali
„GazetęŻydowską”jakoźródłowbadaniachnaddniempowszednim
warszawskiegogetta.
Naosobnykomentarzzasługujetypźródełszczególniedlanascennych,
doktórychstalesięodwołujemyiktóreczęstocytujemy,nierazbardzoobszernie.
Chodziotekstynależącedoobszarutzw.literaturydokumentuosobistego
(dzienniki,pamiętniki,zapisykronikarskie,listy,wspomnienia,relacje).Pojęcie
dokumentuosobistegozostałowprowadzonedosocjologiiprzezFloriana
Znanieckiego,odkrywcęautobiografiijakocennegomateriałusocjologicznego.
Wtekstachtych,odznaczającychsięzarównoróżnorodnościągatunków,jak
irozmyciemgranicmiędzyposzczególnymiodmianami,staramysięodczytać
niepowtarzalnyprzekazosobistegoświadectwa,indywidualnyzapis
doświadczeniaZagłady.Pełnąichdokumentacjęznajdzieczytelnikwbibliografii.
Nieodzwierciedlajednakonazasadniczegopodziałuwobrębieomawianych
tuźródeł,którenależądodwóchwielkichobszarów.Jedenstanowiątekstypisane
hicetnunc,nagorąco,wczasiewojnyiokupacji,wgetciebądźwukryciu
postroniearyjskiej.Naobszardrugiskładająsiętekstypowstałepostfactum,
mającecharakterróżnegotypuwspomnieńizapisuśladówprzechowanych
wpamięci.Wartosobieuświadomić,żemiędzytekstamipisanymihicetnunc
apowstałymipostfactumistniejeopozycja,mającaźródłonietylkowodmiennej
sytuacjizewnętrznej,lecztakżewswoistejodmiennościrólpiszącego:zjednej
strony–świadka,rejestrującegodziejącesiętuiterazwydarzenia,osaczonego
iskazanego;zdrugiejstrony–ocalałego,wspominającegominionyjużczas
Zagłady,którazostawiłaposobieuwewnętrznionągrozęiwciążniezagojonąranę
pamięci.Dofundamentalnychdlawiedzyogetciewarszawskimtekstów
pierwszegorodzajunależąm.in.:EmanuelaRingelblumaKronikagetta
warszawskiego,dziennikiAdamaCzerniakowa,ChaimaAronaKapłana,
AbrahamaLewina,MaryBerg,
RacheliAuerbach;pamiętnikiJanuszaKorczaka,HenrykaMakowera,
LudwikaHirszfelda,StefanaErnesta,HenrykaBryskiera,Stanisława
Gombińskiego(JanaMawulta)czyanonimowegoautora,skatalogowanego
