Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
[epidemii]tyfusuplamistego,awwytworzonejsytuacjimusitonastąpić,getto
zostaniezamknięte.[...]RozpaczliwejestpołożeniewychrzczonychŻydów,
którzymusząprzeprowadzićsiędogetta”(1983:177-180).
27październikaCzerniakówskładamemoriałprzedstawiającytempo
istatystykęprzesiedleń.Władzeniemieckiezgadzająsięprzedłużyćtermin
zakończeniacałejakcjido15listopada.31październikaprolongataterminu
przesiedleniazostajeogłoszonaprzezmegafonyuliczne.
Listopad1940
„NowyKurierWarszawski”z2-3listopadapublikujezarządzenieFischera
oprzedłużeniuterminuprzesiedleniado15listopada.Informujejednocześnie
okolejnejzmianiezachodniejgranicygetta:naodcinkumiędzyulicamiLeszno
iGrzybowskągranicagettaprzesuniętazostajezŻelaznejnaWronią.
Przywróconozatemtylkoczęśćzachodniegoobszarugetta,mającegosię
pierwotnierozciągaćażdoul.Towarowej.Powodujetofalępowtórnych
przeprowadzek.Ponawianesązabiegioprzedłużenieterminuprzesiedlenia.
Mimotorosnąmurywokółgetta.Ringelblumzapisuje1listopada:„Getto
nazywająwWarszawieMiastem-OgrodemCzerniakow”(1983:184).
ToironiczneokreśleniebłyskawiczniedocieradoprzewodniczącegoJudenratu,
który3listopadaodnotowujewswoimdzienniku:„Złośliwinazywająghetto
«ogród-miastoCzerniaków»”(1983:162).
Warszawacorazbardziejzmieniaoblicze.Naulicachtłumyprzesiedleńców.
Corazwyraźniejrysujesięobrazpowstającegowsercumiastagetta–obszaru
sztuczniewydzielonego,zamkniętegoiizolowanego,stanowiącegodrastyczne
pogwałceniedotychczasowegoporządkuprzestrzenimiejskiej.Poddatą
2listopada,wobliczuzbliżającegosiędniaostatecznegozamknięciagetta
wWarszawie,ChaimKapłansnujenakartachdziennikarefleksjeogólniejszej
natury.Uznajeonkoncepcjęgettazapatologięcywilizacyjną:„Jakkolwiek
bynatoniepatrzeć,zwycięzcyniepotrzebujągetta.Żydowskiegetto
wWarszawie,wtradycyjnymsensietegosłowa,jestniemożliwe.Zamkniętegetto
jestzpewnościączymśniepojętym.Wsercugettajestwielekościołów
ibudynkówużytecznościpublicznej.Niemożnaichwyeliminować,pełnią
bowiemniezbędnefunkcje.Pozatymniemożliwejestodcięcietorów
tramwajowych,biegnącychprzezgettozjednegokońcamiastanadrugi.Przez
setkilatwielkiemetropoliewznoszonebyłynafundamencieprawobywatelskich,
akwestierasowebyłyimzgruntuobce.Ludzieróżnychwiarsąsiadowalizesobą,
pomimowszystkichreligijnychikulturowychróżnicrozwinąłsięmiędzynimi
wzajemnyhandeliwymianausług,przynoszącwszystkimkorzyści.
Różnicowanieobywatelijednegokrajuwedługrasyiwprowadzaniepodziałów
międzynimijestchorobliwąideą.Odpoczątkudokońcanależytotraktowaćjako
