Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kwantyfikacjaprocesubielicowania...
19
s=f(cl,o,r,p)t,a
Choćwtymzałożeniunależyprzyjąćnieskończonemożliwościasymetrii
czasowychiprzestrzennychnastępstwzdarzeńgeo-,lito-ipedogenezyprzypo-
wierzchniZiemi,zawszeaktualnepozostająwskazaneprzezArystotelesazasady:
causaeefcientesetfnales-przyczynysprawczeicelowepochodzącezzewnątrz,
orazcausaematerialesetformales-przyczynymaterialneizwiązanezpostacią
czykształtemdziałającewewnątrzorganizmu(zaRiedlem2000),którymtakżejest
funkcjonującewczasoprzestrzenipowierzchniZiemiindywiduumglebowe-pe-
don.SłusznezatemwydajesiętwierdzenieV
.Ponomarievej(1964),żeprocesgle-
botwórczyjestrzeczywistymiswoistymprocesemprzyrodniczym,doktóregonie
należypodchodzićzpunktuwidzeniachemiiczystoorganicznejiczystonieorga-
nicznej,choćniemawnimniczego,cozaprzeczałobyichprawom.Organizmydo
tychprocesówwprowadzająbowiemswojezłożoneizgodnezprawamiprzyrody
korekty.Dlategonaszespojrzenienapoznawanieglebpowinnobyćnieczystoche-
miczne,fizyczneitp.,ageobiochemiczne,geobiofizyczneitp.
Wostatnichsześciutysiącachlatczłowiekstałsięistotnymczynnikiemmani-
pulującymizmieniającymukładywszystkichnaturalnychczynnikówglebotwór-
czychwśrodowiskuprzyrodniczym.Zostałwięcbardzoistotnymelementemśro-
dowiska,oddziałującymnawłaściwościwspółczesnejpokrywyglebowej.
2.3.Geograficznarytmikainieliniowośćprocesów
rozwojugleb
Wwielowymiarowejprzestrzeninieustanniedziałająrytmysezonowej,wieloletniej,
wiekowej,tysiącletniej,geologicznejikosmicznejzmiennościśrodowiska,determi-
nowanetymifizycznogeograficznymiczynnikamilubichzespołami,zktórymijest
związanagenezadanegohierarchicznegoczłonucyklicznościprzyrodniczej.We-
długA.Maksimova(1989),wprzypadkusukcesjikażdygatunekzajmujewjakimś
przedzialecykluprzyrodniczegoswojączasowąniszę.Jejcechącharakterystyczną
jestswoista,specyficznastrukturaorganizacyjnaskładnikówekosystemu,odpowia-
dającadanejfaziecykluprzyrodniczego.Naprzyrodniczecyklenakładająsięwięc
cyklewszystkichbiologicznychprocesów,np.czasowofunkcjonującychwokreślonej
biocenozieczyteżmozaiceglebowej,napoziomachbiocenotycznymlubkrajobrazo-
wym.Każdabiocenozakształtujeizajmujeswojąniszęwtrakciecyklurozwojusyste-
muprzyrodniczego.ZaV
.Viernadskim(1980)należypodkreślić,żeżywasubstancja
wtymsystemiezajmujeprzestrzeńiczas,czyliwłaściwejejmiejsce,częściowonieza-
leżneodczynnikówabiotycznych,regulowanerzeźbąiwarunkamiwodnymi.
