Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
KrzysztofKnapczyk,MichałKaczmarczyk
nestorabadańnadkulturą,StefanaCzarnowskiego,któryzdefiniowałkulturęjako
ndobrozbioroweizbiorowydorobek,owoctwórczegoiprzetwórczegowysiłku
niezliczonychpokoleń,[ł]całokształtzobiektywizowanychelementówdorobku
społecznego,wspólnychszeregowigrupizracjiswejobiektywnościustalonych
izdolnychrozszerzaćsięprzestrzennie”
.Zkoleidefinicjenormatywneorientują
sięnawzorcezachowańjakotrzonkulturyuznając,żezachowanialudzi,decydu-
jąceoistociekultury,wynikająznorm,stanowiącichfundamentwartości.Przy-
kładdefinicjinormatywnejkulturysformułowaliAlfredKroeberiTalcottParsons,
dlaktórychkulturatoprzekazaneiwytworzonetreściorazwzorywartości,idei
iinnychsymbolicznieznaczącychsystemów,będąceczynnikamikształtującymi
ludzkiezachowania,atakżewytworystanowiąceproduktzachowania.Podobnie
kulturędefiniujeRalphLinton,twierdząc,iżjestniąnkonfiguracjawyuczonychza-
chowańiichrezultatów,którychelementyskładowesąpodzielaneiprzekazywane
przezczłonkówdanegospołeczeństwa.Zkoleiwujęciupsychologicznymkultura
ujmowanajestjakonświatwewnętrzny”człowieka-zespółidei,wartości,symboli
inormzinternalizowanyprzezczłowiekawprocesiesocjalizacji.Dlazwolenników
podejściapsychologicznegoistotnesąpsychicznemechanizmykształtowaniasię
kultury,wtymprocesyuczeniasię,wychowaniainaśladownictwa.Definicjęza-
liczanądogrupypsychologicznejzaproponowałStanisławOssowski,którytwier-
dził,żekulturajestzespołemdyspozycjipsychicznychprzekazywanychwłonie
danejzbiorowościprzezkontaktspołeczny,uzależnionyodcałegosystemustosun-
kówmiędzyludzkich.Kolejnągrupęstanowiądefinicjestrukturalneujmującekul-
turęwkategoriachzłożonegosystemu,azatemzbioruelementówpołączonychze
sobązależnościami,tworzącymifunkcjonalnącałość.Definicjeteanalizująkulturę
wkontekściejejsubsystemów(materialno-technicznego,społecznego,ideologicz-
negoorazpsychicznego)orazsposobówichwzajemnegopowiązania.Innąpropo-
zycjąanalitycznąpojęciakulturyjestpodejściegenetyczne,którekulturępostrzega
ibadaprzezpryzmatmechanizmówjejpowstawania(pochodzenia).Definicjete
możnapodzielićnadwiegrupy:dotyczącewewnętrznegorozwojukultury(wra-
machkulturyjakostrukturysamejwsobie)orazdotyczącewyłanianiasiękultury
znatury2.
Analizapowyższychtypówopisowo-wyjaśniającychpozwalawyróżnićdwie
ntransgrupy”określającekulturę,wyinterpretowanezzestawieniazesobąróż-
2
Tamże,s.21-74.
