Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.StanisławLem:
LukrecjuszzeLwowa1
1.
20lutego1938rokupolskifilozofHenrykElzenbergnapisał:nWojna
zaprogiem.(ś)Pozostaniejużtylko(ś)czujnymintelektemogar-
niaćtowspaniałewswoimrodzajuwidowiskowalącychsięświatów”2.
Tomaksymazduchalukrecjańska3,dewizakosmocentryzmu.Potam-
tejwojnie,przezsześćdziesiątlat,StanisławLemnczujnymintelektem
ogarniał”wypiętrzającesięiobracającewniweczświaty,niepróbując
ichwtymaniprzyspieszać,anihamować.WSolarisnapisał:njesteśmy
trawąwszechświata”4.Znaczytotakże,żeiczłowieczawalkaskładasię
jedynienakosmiczneprocesy,niemodelujeichaninawetniemoderu-
je.ZdaniemLukrecjuszaiLemajesteśmywszaktrawąodwzorowującą
świat.Naprawiaćgozaśmożemywtakimsamymstopniu,wjakim
malarzepaleolitunaprawialipaleolit(oni-tylkodobrzeszyjącubrania
czypolując;my-wytwarzającdobresamochody,telefonyczyprote-
zy).Jasne,żetocałkiemodmiennysposóbmyśleniaoddzisiajdominu-
jącego,opierającegosięnaRousseau,Wolterze,Marksie,Nietzschem
czyFreudzie-myśleniażyczeniowego.WSummatechnologiaeLem
przedstawiłwprawdzie-odważniejakniktinny-możliwemanipu-
1Referatwygłoszony3marca2017rokunakonferencjiKosmosLem.Dasliterari-
scheWerkundphilosophischeDenkenvonStanisławLemwDarmstadt.
2H.Elzenberg,Kłopotzistnieniem,dz.cyt.Por.tenże,KummermitdemSein.Ta-
gebucheinesPhilosophen.AphorismenundGedankenausdenJahren1907bis1963,
ausdemPolnischenvonSvenSellmerunterVervendungeinigervonKarlDedecius
übers,FrankfurtamMain2004.
3Por.tenże,Lukrecjuszireligiamaterializmu(1927),przedr.pt.Lukrecjuszimate-
rializm,w:tegoż,Zfilozofiikultury,Kraków1991.
4S.Lem,Solaris(1961),w:tegoż,Dzieła,t.3,Warszawa2008,s.162.
