Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.StanisławLem:LukrecjuszzeLwowa
37
lacjetechnologiczne,nawetwskalikosmicznej,cowywołałolawinę
nieporozumień5.WGolemie(1981)wszakjednoznaczniewyjaśnił,że
zasadniczomanipulacjeteniemogąbyćludzkie.
Ponad600lattemu-w1417roku-wpobliżuDarmstadt,praw-
dopodobniewopactwiebenedyktyńskimwFuldze(zVIIIwieku),
oddalonymodmiastao130km-włoskiposzukiwaczantycznych
ksiągPoggioBracciolini(1380-1459)odnalazłkopiępoematuDere-
rumnaturaLukrecjusza6.Potysiąculatnieistnieniawielkieliterackie
ifilozoficznedziełozostałoprzywróconeświatu.Izmieniłotenświat,
adokładniej:zmieniałosukcesywniesposóbwidzeniaświata,będąc
regularniedrukowanymiczytanym,przezostatniesześćstuleci.
Mimooporu(istniejącegododziś)lukrecjańczykamistawalisięwybit-
nichrześcijanie-jakGiordanoBruno,Galileusz,Montaigne,Szekspir,
JanKochanowski(wPolsce),PierreGassendi,ThomasHobbes,Isaac
NewtonczyThomasJefferson.Największymzaśdotądzlukrecjańczy-
kówbyłStanisławLem.Tylkoonbowiemdokonałfilozoficznejsynte-
zyepikureizmuzchrześcijaństwem,awistocie,syntezywspółczesnej
naukizchrześcijaństwem-wktórychobubyłzanurzony.Dokonałzaś
tegospontaniczniepoprzezprzyrodzonymunepikureizm”-toznaczy
epikurejskisposóbpostrzeganiaiodnoszeniasiędorzeczywistości;
sposób,któryuniektórychludzistalewdziejachpowraca.Pisałbo-
wiemLukrecjusz,żejestmożliwe,anawetwielceprawdopodobne(ze
względunanieskończonośćczasowąKosmosuiliczbynwirujących”
wnimatomów),by
(ś)czaspośmiercizgromadziłnasząmaterię/Iznówułożyłtaksamo,jakjest
ułożonateraz/Iświatłożyciabyznowuzostałonamudzielone(ś)7.
Znaczyłobyto,żehistoriawypełnionajest,naprzykład,wielością
nLukrecjuszów”.Niebylibyoniwprawdziejednąitąsamąosobą,ale
5MożnadziśnawetmówićozjawiskunklątwySummy”(przezanalogiędoJaspersa
nklątwyNietzschego”)-polegającymnatym,żedziełotoinspirujeludziomentalno-
ścizupełnieLemowiobcej,zwłaszczaposthumanistów.WiedziałtoLem(alejegoau-
tokomentarzydoSummy,pisanychprzez40lat,nieczytasię),pisał:n(ś)wiara-gdyż
tojestwiara-wżywotomalwiecznymądrychkomputerowisk,któremająponas
odziedziczyćZiemię,mawłasnościpocieszycielskiedlawielkiejilościludzi”(tenże,
Okamgnienie,Kraków2000,s.151).
6Por.S.Greenblatt,Zwrot.Jakzacząłsięrenesans,przeł.M.Słysz,Warszawa
2012.
7TitusLucretiusCarus(Lukrecjusz),Dererumnatura,III,847-849(przekład
polski:Onaturzerzeczy,przeł.G.Żurek,Warszawa1994).Dalejcytatyztegodzieła
podanesąwtekściewnawiasieokrągłym.
