Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
5.StanisławLem:LukrecjuszzeLwowa
kudoreligii.LukrecjuszjakoepikurejczykbyłRzymianinemniewie-
rzącym,atoznaczy:niewierzyłwewszystko,cogłosiłapowszechna
religiawRzymie.NiewierzyłwmocJupiteraiinnemitologiczne
opowieścitegorodzaju;odrzucałjakąkolwieknieśmiertelność,wtym
indywidualną.Alenienegowałistnieniabogów!Bogowie,zdaniem
epikurejczyków,istnieją,tyleżewintermundiach-długowieczni,
zbudowaniznadzwyczajsubtelnychatomów,niewtrącającysiędo
świataludzianiwogólenieinteresującysięnami.Dlaludzinatomiast
sąoniwzorcamirozumu-rozumamiwyższegorzędu.Samamożli-
wośćistnieniainnychrozumów-śmiertelnych,alepojawiającychsię
przezwieczność-niesieepikurejczykompociechę.Podobniejest,choć
dwatysiącelatpóźniej,uLema-tegonkatolikaniewierzącego”.Jego
nateizm”(agnostycyzm)niezaprzecza,jakchoćbyuDawkinsa,istnie-
niuBoga.MówiLemtak:
Nieneguję,żetuiterazczuwanadnamijakaśOpatrzność.(ś)Twierdzętylko,
żepośmiercinicniebędzie.Natomiastświat,byćmoże,zostałulepionyprzez
jakieśmoce.Niejestemkaznodziejąnicości15.
Poprostu:istnieniaczynieistnieniaBoganiedasięuzasadnić-
agnostykzawieszasądwtejsprawie.WedługLemadoopisuświatanie
jestpojęcieBogapotrzebne,jestzatoniezbędnewmoralności-jako
wielkisymbolnaszejcywilizacji.Czytamyotym:
Wzasadziejestemagnostykiem,aletakim,którypraktyczniesamsiebieprzeko-
nał,żeBógjestbardzopozytywnąsiłą16.
Absolutyzmwzakresiewartości-wetyceiestetyce-namocy
tradycjingwarantowanyjest”przezBoga.Lemtohonoruje,choćtrak-
tujeabsolutnewartości-polukrecjańskuipodarwinowsku-jako
narzędziaadaptacyjnegatunku.Zatakienarzędziemateżreligięjako
taką.Powiadawtensposób:
Przeciwkoreligiinicniemam.RaczejprzeciwkoKościołowi,bojestemheretyk
iantyklerykał17.
nHeretyk”znaczy,żeautorodrzucałczęśćchrześcijańskiejdok-
tryny;nraczejantyklerykał”-żebroniłrozdziałuwładzyświeckiej
15Tenże,Dwienogiikoniec,nPolityka”,15.09.2001,s.43.
16M.P.Wnuk,Polowanienakurdle,apokalipsaibrednie.ZwizytąuS.Lema,nPre-
stiż”2005,nr4.
17TakorzeczeLem,dz.cyt.,s.431.
