Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałii
Sporyteoretycznewmarksizmie
sowieckimlatdwudziestych
1.ogólnasytuacjaumysłowa
Jakwspomniano,epokaNEP-u,tojestlata1921-1929,niebyłabynajmniej
wiekiemswobody,atymmniej-wzrastającejswobodywkulturze.Prze-
ciwnie,presjazmierzającadozniszczenianiezależnejfilozofii,literatury
isztuki,atakżenaukhumanistycznych,miałastałątendencjęrosnącą.
Niemniej,równieżwtychdziedzinachlatakolektywizacjistanowiągranicę
istotną,amożnabyjąopisaćnastępująco.Wliteraturzeisztukachepoki
NEP-uniebyłomożliwewypowiadanietreściantysowieckich,aodpisarzy
czyartystówżądanolojalnościwzględemustroju.Niemniejwtychgrani-
cachmożliwebyły,ifaktycznieobecne,różnekierunkiwsztuce,żaden
kanonartystycznynieobowiązywał,dopuszczalnebyłoDeksperymentowa-
nie”;bezpośredniesławienieustrojuczywodzówniebyłowarunkiem,bez
któregoartystaniemógłdziełswoichprzekazywaćpubliczności.Wfilo-
zofiiobowiązywałmarksizm,alemarksizmniebyłjeszczeskodyfikowany
iwcaleniebyłooczywistedlawszystkich,cojestalboniejestDprawdzi-
wym”marksizmem;trwałyzatemkłótnieipracowalimarksiści,którzy
prawdziwiebyliprzekonanidodoktrynyiprawdziwiechcieliodkryć,co
jestrzeczywiściezmarksizmemzgodne;ponadtofilozofowie,choćżadnych
dziełwybitnychniepozostawili,bylijednakludźmionormalnymwykształ-
ceniuimyśleliosprawachfilozoficznychniezależnieodtego,czyijak
władza-zktórąsięutożsamiali-będziereagowaćnaichwywody.Przez
kilkalatdziałałyprywatnefirmywydawnicze.
Wlatach1918-1920ukazywałysięjeszczewRosjidziełaniemarksi-
stów:Bierdiajewa,Franka,Łosskiego,Nowgorodcewa,Askoldowa,wycho-
