Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zapowiadałyjużnowąiostatecznąfazęjegorozwoju,alenarazielśniłytylko
napowierzchniGogolowskiegocharakteru,nienadającmudominującej
barwy.Rok1841byłostatnimrokiemjegorześkiej,potężnej,bujnejmło-
dości,toteżpamięćuporczywiewracadotegoczasu.Wartowiedzieć,że
wPetersburguutworzyłsięwokółGogolakrągjegoszkolnychprzyjaciółoraz
nowych,młodychznajomych,którzybardzogolubili.WtymkręguGogol
zachowywałsięnaturalnie,aczkolwiekskupienie,pewnaskrytośćiskłonność
dosterowanialudźminieopuszczałygonigdy.Gogolżywiłgorącąsympatię
dodwóch,trzechkolegówzczasówmłodości,donbliskichmuludzi”
29
,jak
ichnazywał;lubiłtakżeówszczeryentuzjazm,zktórymmówionowPeters-
burguojegoliterackiejdziałalności,mimożebywałdlaprzyjaciółszorstki.
Wtymkręgustykałsięjedyniezżyczliwymimuosobami,toteżniemusiał
rozglądaćsięnaboki,miećsięnabacznościirzucaćukradkowychspojrzeń.
Pozakręgiemprzyjaciółodkrywałszerokiświatnawszelkiemożliwesposoby,
niewyłączającsprytuibiegłościwdotykaniunajczulszychstrunludzkiego
serca.Schodziłztejarenywzapoznanyi–bytakrzec–odosobnionykrąg
przyjaciół,czyniłtakniepoto,byodpoczywać(wtymczasienieodpoczy-
wałniemalnigdy,ciąglepracował,zaprzęgającdoliterackiejorkiwszystkie
swojetalenty),alepoto,bychoćbyporównaćbezinteresowneopinienaswój
tematipokładanewnimnadziejeztym,comówiłosięonimicosiędziało
zjegopowoduwtakzwanymwielkimświecie.Byłzwyczajnywswoimkręgu,
dobroduszny,wesoły,choćzachowałsubtelny,możemimowolnyodcieńpo-
czuciawyższościiświadomośćswojejrangi.Stopniowonauka,pokrzepienie
iprzyjemność,jakieczerpałztegokręgu,stawałysięmumniejpotrzebne
ijużgotakniepociągały.Życiewokółniegozaczęłopędzićtakgwałtownie,
upodobania,mającetakżewpływnaopiniępubliczną,stałysiętaknamiętne,
żenikomunieznanyizajętysobąkrągmusiałstracićwjegooczachnazna-
czeniu.PozatympojawiłysiężądaniazestronyinnychwielbicieliGogola,
naktórestarykrągniemógłodpowiedzieć,atakżezmianywsamymGogolu,
któretrudnobyłozrozumiećnawetjemusamemu.Prawiedowszystkichosób
zestaregokręguGogolzachowałsympatię,któramówiociepleiszlachet-
nościjegoserca.Nawetwtedy,gdypisałswojenajbardziejoryginalneteksty,
GogolwRzymie
25
29
NajbliższymiprzyjaciółmiGogolabylijegokoledzyszkolnizgimnazjumwNieżynie:AleksandrDani-
lewski(1809–1888)iNikołajProkopowicz(1810–1857).
