Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Nowabiopolityka
Foucault,choćniebyłpierwsząosobą,któraużyłaterminubiopolityka37,bywa
traktowanyjakosymbolicznyojciectegopojęcia,ajegoteoriabiopolitykipozostaje
jednąznajbardziejwpływowych.MianembiopolitykiFoucaultokreśliłpewną
cezuręhistoryczną-pojawieniesięnowejformysprawowaniawładzy.Biopolityka
jestformąpanowania,którarządziprzedewszystkimwimieniubezpieczeństwa,
aniedyscypliny,idziałaraczejpoprzeznormalizacjęniżprawnenakazyizakazy.
Obok(aczasemzamiast)władzysuwerennej,skoncentrowanejnakontrolinad
terytorium,pojawiasięwładzazainteresowanaprzedewszystkimbiologicznąeg-
zystencjąswoichpoddanych-populacją.JakpisałFoucault:
Wistocieteoriaprawaznałatylkojednostkęispołeczeństwo:jednostkę,która
zawieraumowę,iciałospołeczne,którezostajeukonstytuowanewwyniku
jawnejlubniejawnejumowyjednostek.(ł)Biopolitykamadoczynienia
zpopulacjąimyślę,żepopulacjajakoproblempolityczny,jakoproblem
jednocześnienaukowyipolityczny,jakoproblembiologicznyijakoprob-
lemwładzy,pojawiasięwłaśniewtymmomencie.(ł)Elementem,(ł)
którywpodobnysposóbbędziesięstosowałdociałaidopopulacji,który
pozwalakontrolowaćjednocześnieporządekdyscyplinarnyiporządekprzy-
padkowychzdarzeńzachodzącychwbiologicznejwielości,tymelementem
krążącymmiędzyjednądziedzinąadrugąjestnnorma”
.Normajestczymś,
comożerówniedobrzeodnosićsiędociała,którechcemyzdyscyplinować,
jakdopopulacji,którąchcemyuregulować38.
Abyzarządzaniepopulacjąwtakiejformiebyłomożliwe,koniecznejestwy-
abstrahowaniesamegożycia,czylioddzieleniepojęciażyciaodpartykularnych
podmiotówżywych
39
.Dziedzinynauk,którewspierajątakrozumianąbiopolitykę,
toprzedewszystkimstatystyka,demografiaiepidemiologia.Umożliwiająone
zarządzanieobiektywnymiwskaźnikamiipopulacjąrozumianąjakoosobnybyt.
ZdaniemFoucaultabiopolitykawyłaniasięobokstarszychformwładzy(takich
jakwładzasuwerennaiwładzadyscyplinarna)wXVIIIwiekuwrazznowymi
możliwościamikontrolinadbiologicznymżyciem.
TakrozumianąbiopolitykęFoucaultopisujemiędzyinnymiwczęstocytowanym
rozdzialepiątymHistoriiseksualności
40
,wktórymprzeciwstawiatradycyjnąwładzę
nadśmiercią(prawowładzysuwerennejdoskazywaniapoddanychnaśmierć)
nowymformomwładzynadżyciem(dyscyplinowaniuinormalizowaniupodda-
37ZdaniemThomasaLemkegoautoremtegopojęciabyłszwedzkipolitologRudolfKjellén;
za:T.Lemke,Biopolityka,dz.cyt.,s.17.
38M.Foucault,Wykładz17marca1976,w:tegoż,Trzebabronićspołeczeństwa,przeł.M.Ko-
walska,Wyd.KR,Warszawa1998,s.242-250.
39T.Lemke,Biopolityka,dz.cyt.,s.12.
40
M.Foucault,Prawośmierciiwładzanadżyciem,w:tegoż,Historiaseksualności,przeł.
B.Banasiak,T.Komendant,K.Matuszewski,Czytelnik,Warszawa1995.