Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
MichałKrzykawski
mniejentropii,wymagaosadzeniawnowychramachpojęciowychsamejtech-
niki.Połączenieperspektywekologicznej,społecznejigospodarczej,które,przy-
najmniejwzałożeniu,mapozwolićnawdrożenieideinZielonegoŁadu”(Szwed,
red.2011),wymagaposzerzeniaoperspektywętechnologiczną.Wreszcie,
wczęściczwartejpodkreślamzwiązekmiędzytechnikąaprodukcjąentropii
wwymiarzepsychospołecznym.Argumentuję,żenwalkazentropią”1wtym
wymiarzewymagapolitykitechnologicznej.Publicznadebataopraktycznych
izinstytucjonalizowanychsposobachjejprowadzeniawciążpozostajedozaini-
cjowania.Przekonujęjednak,żeogólnymcelempolitykitechnologicznejpo-
winnobyćpobudzanieprocesówwytwarzaniawiedzyitakieprzeprojektowanie
siecizubożonejprzezplatformy,abytegorodzajuprodukcjimogłaonasprzyjać.
Podtrzymywanieróżnorodnychformwiedzyzapośrednictwemtechnikijestbo-
wiemludzkimsposobemwytwarzanianegentropiiiantyentropii2.
Dlaczegoentropocen?
BernardStiegleropisujeantropocenjakoentropocen.Upodstawjegodiagnoz
leżyprzekonanie,żewyróżnikiemantropocenujestprocesskomasowanejpro-
dukcjientropiiwjejróżnychpostaciach:entropiifizycznej(rozproszenieenergii
skoncentrowanejwzłożachmineralnych,któraniemożejużpowrócićdostanu
początkowego),entropiibiologicznej(utratabioróżnorodności,awkonsekwen-
cji,międzyinnymi,zwiększoneryzykokryzysówwirusologicznych)ientropii
informacyjnej(redukcjawiedzydoinformacji,tego,conieobliczalne,dozau-
tomatyzowanychobliczeń,atakżerozproszeniesamejinformacjiipostępują-
caniemożnośćoddzieleniainformacjiistotnychodnieistotnych).Jednocześnie
wswoichpracachStieglerpodkreśla,żeentropiainformacyjnagenerujenega-
tywneefekty,któremożnaopisaćjakoentropiępsychospołeczną(dezintegracja
aparatówpsychicznychisystemówspołecznych,którychelementysąnrozbie-
rane”
,anastępnieeksploatowanejakodanezarządzaneprzeztzw.operatorów
1Takieokreśleniemożewydawaćsięniecodziwne,więcwartojenawstępiedoprecyzo-
wać.Produkcjaentropiijestnieredukowalnymnastępstwemrozrostużycia,którewytwarza
(całościoworozumianą)biosferę.Dlategoentropiinienależyutożsamiaćzczymśjedno-
znacznienegatywnym.Problememniejestentropiajakotaka,leczjejnadmiar.Zperspekty-
wyWszechświatawzrostentropiijestnieunikniony(każdyukładdążydorozpaduzgodnie
ztermodynamicznąstrzałkączasu).Zperspektywybiologicznejispołecznej,awięcrównież
gospodarczejmożnajednaktenwzrostlokalnieodwlecwczasie.nWalkazentropią”niema
naceluostatecznegoprzezwyciężeniaentropii,leczobniżeniejejwzrostu.
2Pojęcietozostaniewyjaśnionewdalszejczęścirozdziału.Natęchwilędoprecyzujmy
jedynie,wnawiązaniudopoprzedniegoprzypisu,żeantyentropianiejestnpozytywnym”
przeciwieństwemnnegatywnej”entropii,leczoznacza(uwarunkowanąhistorycznie)dążność
życiadoorganizowaniasięwczasieijegootwartośćnamniejlubbardziejnieprzewidywalne
zmianyewolucyjne.Niemawytwarzaniaantyentropiibezwytwarzaniaentropii.
