Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Entropia-pojęcietranswersalne
17
danychlubodsprzedawaneinnymoperatorom.Wwymiarzepsychospołecznym
prowadzitodoosłabieniaprocesów,którewostatniejczęścitekstuzostanąscha-
rakteryzowanejakoprocesyindywiduacji).
Entropiępsychospołecznągenerujesamalogikadziałaniakapitalizmukom-
putacyjnego,czylitakiego,któryzalgorytmizowanymobliczeniompodporząd-
kowujewszystkieaspektyżyciailudzkąpartycypacjęwprocesiewytwarzania
symboli.Używajączautomatyzowanychobliczeńdosterowaniazachowaniem
przezprzekształcaniepragnieńwsterowalnealgorytmicznepopędy,kapitalizm
komputacyjnytraktujejednostkijakowielkośćstatystycznąiwtłaczajewsper-
sonalizowaneprofile.WedługStiegleraproblemówekologicznychpowiąza-
nychzantropocenemniesposóboddzielićodproblemówpsychospołecznych
powiązanychzkapitalizmemkomputacyjnym.Innymisłowy,niejestmożliwe
oddzielenieproblemówekologicznychdotyczącychtransformacjienergetycznej
odproblemówpsychospołecznychdotyczącychtransformacjicyfrowej.Takjak
ekstraktywizmkapitalistycznyprowadzi-czytoprzezeksploatacjępaliwkopal-
nych,czyprzezwydobyciemetaliziemrzadkichwykorzystywanychwprzemy-
ślecyfrowym(Pitron2021)-dowyczerpaniazasobów,destrukcjiekosystemów
iutratybioróżnorodności,takkapitalizmkomputacyjnygenerujezaburzenie
technologiczne(dysrupcję),któreuderzaworganizacjespołeczne(instytucje),
niszczykulturyigenerujeutratęnooróżnorodności(różnorodnościformwie-
dzyiskładającychsięnaniąumiejętności),niszczącprzytymzdolnośćdokon-
centrowaniauwagi.
Oilepropozycje,jakprzezwyciężyćreżimplatformcyfrowych,pojawiłysię
równieżwpolskiejdebacieogospodarcecyfrowej(Zygmuntowski2020),otyle
rzadziejsiętampodkreśla,żezasobemwtejgospodarce-zasobemtymcen-
niejszym,żewodróżnieniuoddanychskończonym-stałasięrównieżcoraz
bardziejrozproszonauwaga.Wnikliweanalizytegozjawiskamożnaznaleźć
wdziedziniekrytykisztuki,medioznawstwaiedukacji(Crary2015,Citton
2014,Hayles2007).Leczcyfrowydeficytuwagi-jakonieodłącznegoelementu
świadomości,aleteżjakopodstawyfunkcjonowaniawotoczeniuspołecznym:
uważanianasiebieizważanianainnych-stałsiędzisiajjednymzkluczowych
problemówspołecznychizdrowotnych.Dlategowtymnowymkontekściecy-
frowym,uwzględniającpoczucielęku,jakietowarzyszyinformacyjnemuprze-
ciążeniu,wartopowrócićdopojęciaentropiipsychicznej,którymposługiwał
siępsychiatraAntoniKępiński.Łączyłonentropięznadmiaremnegatywnych
uczuć,wtymlękuwłaśnie-jakosygnałuostrzeżeniaprzedutratąwłasnejindy-
widualności(własnegoporządku)(Kępiński1987:81)3.
3OentropiipsychicznejpisałrównieżwęgierskipsychologMihalyCsikszentmihalyi.Ro-
zumiałprzezniąnzdezorganizowaniejaźni,którenegatywniewpływanajejskuteczność[…]
dotegostopnia,żeczłowiekniejestjużwstanieinwestowaćuwagianirealizowaćcelów”
(1996:76;Mooreetal.2023:237).KępińskisięgałjednakbezpośredniodoanalizErwina