Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
twarzanejprzezposzczególnespołeczeństwa.Każdagrupa,każdazbiorowośćprodu-
kuje(wytwarza)przestrzeń„dlasiebie”,azatemwyposażająwszczególnecechy,or-
ganizujewunikatowysposób.Innakonsekwencjaspołecznegowytwarzaniaprzestrze-
nitoutrwalaniesięspołecznieikulturowodeterminowanychpraktykprodukowania
przestrzeni.(Lefevbre,2002,s.30–37).Topierwszeoznaczawistocie,żenawetobsza-
rypozostawionewstanienaturalnym,któreniezostaływwidocznysposóbzmienione
przezdziałaniaczłowieka,nawetobszarybezludne,mają,zpewnegopunktuwidzenia,
charakterprzestrzenispołecznej.Pozostawionewnietkniętejpostacirezerwatyprzyro-
dysązatemoczywiścieprzestrzeniąfizyczną,aletakżesąwpewnymsensiewytworem
człowiekaiprzeznadawanieimokreślonejwartościkulturowejprzekształcająsię
wprzestrzeńspołeczną.
Zfaktu,żekażdespołeczeństwowytwarzaprzestrzeńwswoistysposób,wynika,
żeprzezstudiowanieianalizowanieprzestrzenispołecznejjesteśmywstanieodczytać
wielecechcharakteryzującychdanązbiorowość,począwszyodpoziomurozwojutech-
nicznegopocechykultury.Analizaprzestrzenispołecznejpozwalazatemnaodwzoro-
wanieorganizacjidanejzbiorowości,podziałupracy,zróżnicowaniaspołecznegoispo-
sobówjegooznaczania,rozmaitychpraktykżyciaspołecznego,zarównocodziennych
jakiodświętnych–słowem,pozwalanaszczegółowyopisżyciaspołecznegorozgry-
wającegosięwokreślonychramachprzestrzennych.
Produkowanieprzestrzeniniejestoczywiścietakimsamymprocesemjakprodu-
kowanieprzedmiotów.Toproces,wktórymwystępująrozmaiciaktorzy.Niektórzy
znichodgrywajągłównąrolę,inniubocznączywręczmarginesową.Ichdziałanianie
zawszeiniekonieczniesąskoordynowane,niezawszeteż(iniewpełni)przebiegają
wedługustalonegowzoru(schematu).Elementyprzestrzenispołecznejpowstająjako
wypadkowadziałańwielokierunkowych,wktórychelementyspontaniczneprzepla-
tająsięzzaplanowanymi.Dodajmytakże,żetowytwarzanieprzestrzenispołecznej
dokonujesięwprocesiehistorycznym,poprzeznakładaniesięwytworówdziałańak-
tualnychnajużistniejące,poprzezdestrukcję,rekonstruowanie,modyfikacje,doda-
wanie,uzupełnianie...Efektemspołecznegowytwarzaniaprzestrzeniniejestzatem
skończonyukładelementówo„obiektywnym”charakterze,aleraczejukładotwarty,
któryaktualizujesięinabieraokreślonegoznaczeniawrelacjach:jednostka(zbioro-
wość)–przestrzeń.
Statusprzestrzenimacharakterstopniowalny,zarównowtymsensie,żeniektóre
przestrzeniesąnasyconeznaczeniamispołecznymiwznaczniewiększymstopniuniż
inne,jakizewzględuna„zasięg”społecznytakiejprzestrzeni.Sątakieterytoria,które
mająznaczeniekulturoweczyreligijnedlacałychwielkichzbiorowościnarodowych,
są„ojczyznyprywatne”wąskichkręgówspołecznych.Niektóreprzestrzeniewobrębie
miastsąobszaramispołecznieniedookreślonymi,„niczyimi”,któreniezostałyprzy-
swojoneprzezokreślonązbiorowość.Częstodotyczytonp.przestrzeniprodukcji,ale
także,wpewnychwarunkach(wielkizespółmieszkaniowy,przestrzeńzdegradowana,
oniskimstatusie),miejscezamieszkaniadopierozupływemczasu,aniekiedypopod-
jęciuspecjalnychdziałań(np.narzeczhumanizowaniaprzestrzenimieszkalnej)może
uzyskaćstatusautentycznejprzestrzenispołecznej.Pewnemiejscamogąrównieżtracić
