Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Kokot,Gospodarkawodno-elektrolitowaikwasowo-zasadowawstanachfizjologiiipatologii,Warszawa2005
ISBN83-200-3109-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2005
kowejorazzwiększeniaprzestrzeniwodnejpozakomórkowej.Zwiększenietejostat-
niejmożebyćpowodemwystąpienianagłegoobrzękupłuc.
Szczególnegoomówieniawymagahipertoniapłynupozakomórkowegowywo-
łanahiperglikemią.Podobniejakhipernatremia,takihiperglikemiajestprzyczyną
odwodnieniakomórkowego.Wodaśródkomórkowaulegaprzemieszczeniudoprze-
strzenipozakomórkowej,przezcostężeniaelektrolitówwtejostatniejulegajązmniej-
szeniu.Dotyczytoszczególniestężeniasodu.Zwiększenieglikemiiokażde5,6
mmol/l(=100mg%)zmniejszastężeniesoduwosoczuo1,8mmol/l.
Znajomośćtegofaktumaistotneznaczeniedlawczesnegowykryciawspółist-
niejącychniedoborówsoduuchorychzhiperglikemią.Jeżelispadeknatremiijest
większy,niżtowynikazistniejącejhiperglikemii,chorywymaganietylkokorekcji
gospodarkiwęglowodanowej,alerównieżsodowej.Niedobórsoduujawniasięszcze-
gólniepokorekcjiglikemiiimożebyćprzyczynągroŹnychpowikłańmózgowych.
Dotyczytoszczególniechorychzhipermolalnąnieketonowąśpiączkąwywołaną
hiperglikemią.Wyjaśniatopodanyniżejprzykład:
Uchoregozhipermolalnąnieketonowąśpiączkącukrzycowąstężenieglukozy
wynosi55,6mmol/l(=1000mg%),natomiastsodu120mmol/kg.Zgodnieztym,co
powiedzianowyżej,zwiększenieglikemiio50mmol/lpowyżejnormywywołuje
spadeknatremiio
55
,
6
_
5
,
6
×1,8mmol/l=16,2mmol.
5
6
,
Aktualnestężeniesoduwosoczujestmniejszeodoczekiwanego(140–16,2=
=123,8mmol/l)o4mmol/l,wskazującnaistnienieniedoborusodu.Korekcjaglike-
miido5,6mmol/lrealizowanapodawanieminsulinyiizotonicznegoroztworuglu-
kozymożebyćprzyczynąniebezpiecznejhiponatremiiorazobrzękumózgu,uwa-
runkowanegohipertoniąpłynuśródkomórkowego(wstosunkudopozakomórko-
wego).
Ztegoprzykładumożnawyciągnąćpraktycznywniosek:leczeniehipermolalnej
nieketonowejśpiączkicukrzycowejnależyrozpocząćpodaniem0,9%roztworuchlor-
kusodu,wstrzykującrównocześnie5jednostekinsulinykrystalicznejdomięśnio-
wo,wodstępachgodzinnych.Dopieropowyrównaniuwolemii,ujawniającejsię
kliniczniezmniejszeniemczęstościskurczówsercaorazzwiększeniemdiurezyispad-
kiemglikemiiponiżej14mmol/l(=250mg%),należywłączyćwlew5%roztworu
glukozy,zawierającego0,45%chlorkusodu.Dotegoroztworunależydodaćchlor-
kupotasuwilościwynikającejzobliczeńbilansowych(najczęściejniewięcejniż
60–120mmolnadobę).Zbytenergicznezwalczaniehipertoniipozakomórkowej
uwarunkowanejhiperglikemiąmożebyćprzyczynąizotonicznegozatruciawod-
nego(patrzwyżej).Tegotypuzatrucienależypodejrzewaćuchorych,uktórychpo
początkowejwyraŹnejpoprawiestanuklinicznegostwierdzasiępojawieniezabu-
rzeńświadomościlubogniskowychobjawówmózgowych.Wtychprzypadkachtyl-
koszybkiepodaniehipertonicznegoroztworuchlorkusoduwrazzfurosemidemlub
kwasemetakrynowymmożeuratowaćchoregoodnieodwracalnychzmianwmó-
zgu(patrz:Hiponatremia).
Hipertoniapłynupozakomórkowegouwarunkowanamannitolem,sorbitolem
lubglicerolemjestwykorzystywanadoosmoterapiitakichstanówchorobowych,
jakobrzękmózguorazostrajaskra.Mechanizmdziałanialeczniczegopolegana
20
