Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Kokot,Gospodarkawodno-elektrolitowaikwasowo-zasadowawstanachfizjologiiipatologii,Warszawa2005
ISBN83-200-3109-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2005
l
izojonii(fizjologicznegoskładujonówpłynówustrojowych)oraz
l
fizjologicznychwielkościprzestrzeniwodnych.
Stałośćśrodowiskawewnętrznegojestwynikieminterakcjiwielumechanizmów.
Podstawowąrolęwutrzymywaniuhomeostazyustrojowejodgrywająnerki
ipłuca.Narządytemajązdolnośćbezpośredniegoreagowanianazaburzeniawod-
no-elektrolitoweikwasowo-zasadoweprzedotrzymaniemjakichkolwieksygnałów
nerwowychlubhormonalnych(jesttotzw.autoregulacja).Ichczynnośćmożejed-
nakulecmodyfikacjipodwpływembodŹcównerwowychlubosmo-,chemo-czy
baroreceptorów.Sygnałypowstałewtychostatnichsąprzekazywanedonerekza
pośrednictwemośrodkowegoiautonomicznegoukładunerwowego.Ponadtozmia-
nywodno-elektrolitowecechujezdolnośćbezpośredniegooddziaływanianaczyn-
nośćnarządówwewnętrznegowydzielania,którezkolei,działającnanerki,mody-
fikująichczynność,przezcozostajeprzywróconazaburzonahomeostaza.Należy
równieżzaznaczyć,żesamezmianystężeniaelektrolitówwekrwiwykazująbezpo-
średniwpływnaichwydalanieprzeznerki.
Homeostazaustrojowapolegaprzedewszystkimnautrzymywaniusięizotonii
ifizjologicznychwielkościprzestrzeniwodnych.Pomimożeregulacjeobuwymie-
nionychparametrówsąściślezesobąpołączone,będąonezewzględówdydaktycz-
nychomawianeoddzielnie.
Regulacjaizotoniipłynówustrojowych
Regulacjaizotoniipłynówustrojowychjestmożliwadziękidziałaniudwume-
chanizmów:1)mechanizmuwytwarzaniawolnejwodynapoziomienerekoraz
2)mechanizmupowstawanialubzanikupragnienia.
Przezzmianęklirensuwolnejwody(tj.wodypozbawionejładunkuosmotycz-
nego)ustrójmamożnośćutrzymywaniaefektywnejmolalnościpłynównajednako-
wympoziomie.Wtejosmoregulacjipośredniczywazopresyna.Wzrostefektywnej
molalnościosoczaozaledwie2%stymulujewytwarzanieoktapeptyduargininowa-
zopresynywośrodkuumiejscowionymwpodwzgórzu(wokolicynucleisupraopti-
ciiparaventriculares).Wazopresynapoprzemieszczeniudotylnejczęściprzysadki
istamtąddokrwizwiększaresorpcjęzwrotnąwodywkanalikudalszymnefronów
zapośrednictwemakwaporyny2(AK-2).Wtensposóbhipertoniaosoczanormali-
zujesię.Przywrócenieizotoniiosoczaodbywasięprzezzmianęklirensuwolnej
wody.Pobudzenieośrodkaosmoregulacjiwpodwzgórzuodbywasięrównieżza
pośrednictwembodŹcównerwowych,powstałychwosmoreceptorachzatokiszyj-
nejiwątrobyorazwolumoreceptorachlewegoiprawegoprzedsionkaserca,żyłpłuc-
nychidużychnaczyńżylnych.
SpadekobjętościkrwikrążącejjestsilniejszymbodŹcemdowydzielaniawazo-
presynyniżhipertoniaosocza.
Pobudzeniewolumoreceptorówpodwpływemoligowolemiizwiększawydzie-
laniewazopresynynawetwówczas,kiedyosoczejesthipotoniczne.
Drugimechanizmczuwającynadizotoniąpłynówustrojowychpoleganaregu-
lacjipragnienia.ZwiększasięonopodwpływemtychsamychbodŹców,któresty-
32
