Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JuliaWłodarczyk
1.Gospodarkajakosystemotwarty
Systemjestzbioremelementówpozostającychwewzajemnychrelacjach
1.
Towłaśniewzajemnepowiązania(relacje)elementówkonstytuująstrukturę
systemuinadająmucechyjakościowe,którychniemożnabezpośredniowy-
prowadzićzwłasnościelementówskładowychsystemu.
Systemyfunkcjonująwtrzechwymiarach(materialnym,energetycznym
orazinformacyjnym,określającymstopieńzorganizowaniamateriiienergii,
czylistrukturęsystemu)
2.Utrzymywaniepełnejsprawnościsystemuwymaga
stałegodopływuenergii,umożliwiającegorealizacjęokreślonychfunkcjioraz
konserwacjęelementówsystemu.Dziękitemuwwarunkachdalekichodrów-
nowagipowstająuporządkowaneistabilnestrukturydysypatywne,czylidyna-
micznestanymaterii,odzwierciedlającewzajemneoddziaływanieenergetyczne
systemuijegootoczenia
3.
Systemydynamicznestanowiąspecyficznegorodzajutransformatoryenergii
pobieranejzotoczeniaiprzekształcanejnaenergięwewnętrzną.Jednązpostaci
energiiwewnętrznejjestenergiaorganizacyjna,związanazestopniemzorgani-
zowaniaelementówskładowychwstrukturzesystemu.Energiaorganizacyjna
wymagaciągłegouzupełniania,ponieważstopniowowyczerpujesięprzypoko-
nywaniuoporówwewnętrznych,coprowadzidoosłabieniapowiązańmiędzy
elementamiiobniżeniasprawnościcałegosystemu.
Wuproszczeniu,każdysystemdynamicznywdostateczniedługiejperspek-
tywiefunkcjonujewsposóbnajgorszyzmożliwych.Owanaturalna,bezwładno-
ściowadestrukcjajesttymintensywniejsza,imbardziejsystemjestzorganizo-
wany
4.Pozatym,imbardziejzłożonysystemdynamiczny,tymwiększy
nieporządekgenerujewotoczeniu,ponieważzużywawięcejenergiiwcelu
utrzymaniaokreślonejstrukturyifunkcjonalności.
Powyższeobserwacjedotyczątakżegospodarek,którychrozwójwymaga
znaczącychnakładówenergetycznych.Nienależyjednakzapominać,żenie-
uwzględnianieograniczeńnaturalnych,wtymdrugiejzasadytermodynamiki,
możeprzyczynićsiędonadmiernejeksploatacjiśrodowiska,erozjigleb,prze-
mieszczaniasięludnościiprzenoszeniagłównychcentrówżyciagospodarczego.
Chociażkażdacywilizacjatworzyokreślonyporządek,wostatecznymrozra-
chunkupozostawiaposobiezubożoneotoczenie
5.
1L.vonBertalanffy:Ogólnateoriasystemów.Podstawy,rozwój,zastosowania.PWN,Warszawa
1984,s.86.
2S.Mynarski:Elementyteoriisystemówicybernetyki.PWN,Warszawa1979,s.140.
3I.Prigogine,I.Stengers:Zchaosukuporządkowi.Nowydialogczłowiekazprzyrodą.PIW,
Warszawa1990,s.28.
4W.W.Bojarski:Podstawyanalizyiinżynieriisystemów.PWN,Warszawa1984,s.156-157.
5J.Rifkin:TheHydrogenEconomy.TheCreationofWorldwideEnergyWebandtheDistribu-
tionofPoweronEarth.JeremyP.Tarcher/Penguin,NewYork2003,s.53.
