Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•
I.
SŁOWOWSTĘPNE
•
boru.ZmarływNorymberdzewroku1533,podługimżyciu,wktórym
chwałaprzeplatałasięzponiżeniem.Wątpliwe,czynauczyłsiępolskiego.
NazywałsięVeitStoß,Stoss,Stuos,anajprawdopodobniejStvos.Tak
teżpodpisałsięnawspaniałymgrobowcukrólaKazimierzaJagielloń-
czyka.WksiążcemowajednakbędziecałyczasnieoVeicieStoßu,lecz
oWicieStwoszu.Czytelnikpolskidotakiegobrzmienianazwiskajest
przyzwyczajonyodconajmniej150latidziśzatymprzyzwyczajeniem
niekryjesięjużżadnenprzywłaszczanie”narodowości.Wreszciezanikły
małosensownesporyoprzynależnośćartystydopolskiegolubnie-
mieckiegonarodu3.
Rokprzedwybuchemwojny-nacozwróciłmiuwagędrTadeusz
Zadrożny-wróciłdotejkwestiidrGerhardSappok,pracownikber-
lińskiejPublikationsstelle-Dahlem,hitlerowskiegoośrodkapropa-
gandowego,októrymbędziebliżejwrozdzialeV
.Opisałpozornie
obiektywniedziejesporuonarodowośćipisownięnazwiskamistrza
Wita,nieukrywającjednaksatysfakcji,żeuczenipolscyprzyznali,iż
StwoszbyłwKrakowieprzybyszemzNorymbergi4.Wtymczasiepo-
chodzenieStwoszabyłojużfaktemhistorycznymwykorzystywanym
zpremedytacjądlapodparciakulturotwórczejrolirasygermańskiejna
barbarzyńskimWschodzie.
Stwoszjestdlategopierwotnymbohateremksiążki,żespodjego
rękiwyszłodziełowywiezionewdwóchetapachprzezhitlerowcówdo
Norymbergi.PochodzenieetniczneStwosza,artyzmjegotwórczości,
przypisywanamuprometejskadziałalnośćwduchugermańskimna
barbarzyńskimWschodzieorazkoniecznośćscalaniadorobkuarty-
stycznegoMistrzawNorymberdze,wnjegomieście”-zdaniemnazi-
stowskichhistorykówsztukiuzasadniałyzabórołtarzazKrakowa.
3S.Muthesius,PolnischoderDeutsch?AspektederkulturpolitischenAuseinandersetzungenumVeitStoß
(w:)WitStwosz-VeitStoß.EinKünstlerinKrakauundNürnberg,red.Ch.Hölz,München2000,
s.102-114.
4G.Sappok,Veit-Stoss-LegendenundIhreEntstehung,Jomsburg1938,R.2,z.3,s.355-379.Wmaju1939r.
nałamachTygodnikaIlustrowanegoukazałosiętakżepochlebneomówienieartykułuG.Sappoka
pt.KultWitaStwoszawNiemczechwświetlebadańhistorykaniemieckiego,sygnowaneprzezautora
kryjącegosiępodinicjałamiS.G.
~14~
