Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
CzęśćI.Teoretyczneidyskursywneujęciagranic...
Omówionatupokrótcekoncepcjagranicspołecznychstanowiłapołą-
czenieznanychwantropologiijużwcześniejideizobserwacjamiiśmia-
łymiprzemyśleniamisamegoBartha.Przedewszystkimwydajesięon(nie
wiem,czyświadomie)korzystaćzestaregoifundamentalnegospostrzeżenia
GeorgaSimmela,żegranicenietyleizolują,alewytwarzająspecyficzną
współzależnośćmiędzyludźmi.ToSimmelpowiadaprzecież,żeobcośćjest
pewnąpostaciąuczestnictwawgrupie,chociażnaspecjalnychwarunkach
(Simmel2006:207).
Barthbezwątpieniaczerpałrównieżzkrytyki,jakąbrytyjscyantro-
polodzyformułowaliwobecideiizomorfizmuspołeczeństwaikultury
.Już
Radclife-Brownodrzucałtenizomorfizm,twierdzącnaprzykład,żespołe-
czeństwoAfrykipołudniowejjestjednąwytworzonąhistoryczniestrukturą
społeczną,wramachktórejżyływewzajemnejzależnościróżneklasyspo-
łecznemająceodrębnejęzyki,idee,wartości,obyczaje—słowem,odmienne
sposobyżycia(Radclife-Brown1952:202).Różnicemiędzytymisposobami
życianiezmieniałyfaktu,żebyłyonewzględemsiebiewspółzależne.Jeszcze
bardziejzłożonyobrazrelacjimiędzykulturąaspołeczeństwemzaprezen-
towałEvans-Pritchard,aponimEdmundLeach.
AfrykańscyNuerowieiDinkowie,jakdowodziłEdwardEvans-Pritchard,
bylizaprzysięgłymiwrogami.Nieoznaczałotowcale,żegrupyteróżniły
sięcałkowiciepodwzględemkulturowym.Wręczprzeciwnie,zdanieman-
tropologa,międzyDinkamiaNueramiistniałykulturowepodobieństwa.
Tokulturowabliskość,anieróżnicepowodowały
,żeNuerowietakchętnie
napadalinawioskiDinków
.Militarnakonfrontacjaobugrupplemiennych,
atakżeinnekontaktypomiędzynimisprawiały
,żeNuerowieiDinkowie
tworzyli,jaktoujmowałEvans-Pritchard,wspólnysystempolityczny(1940:
125—126).
Winnymdziele,należącymdokanonulekturantropologicznych,
EdmundLeachopisywałorganizacjęspołecznąKaczinówzpółnocno-
-wschodniejBirmy
.Myliłbysięten,ktomyślałby
,żepodpojęciemKaczino-
wiekryjesięspołeczeństwotworzącezamkniętyisamowystarczalnysys-
temspołecznymającyjednolitąkulturę.Zbiorowościte,zdaniemLeacha,
byłyczęściąszerszegosystemuspołecznego,któryobejmowałsąsiadujące
znimigrupySzan.Cowięcej,podobieństwairóżnicespołeczno-kulturowe
międzyposzczególnymigrupamiKaczinówniełączyłysięzesobąwedle
jednejkombinacjicech.Leachpodważyłpogląd,jakobyposługiwaniesię
tymsamymjęzykiemmusiałoimplikowaćto,żedanazbiorowośćtworzy
całośćspołecznąmającąodrębnąkulturęiodrębnąhistorię(Leach1970:
48).Wopisywanymprzypadkugrupymówiąceróżnymijęzykamimogły
jednocześniebyćpołączonewięzamipokrewieństwaalboposiadaćpodobne
obrzędyiwierzenia.Grupyposługującesiętymsamymjęzykiemlubnie-
znaczniesiępodtymwzględemróżniącemogłyzkoleibyćodmiennepod
