Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
11
nienatędoktrynę,wktórejwymógświadomejzgodyopierasięnażą-
daniuposzanowaniaautonomiipacjenta,ujawniajednakpoważne
niejasnościiwątpliwościdotyczącesensusamejautonomii.Wielujej
obrońcówwyciągajawniesprzecznewnioskimoralneiróżnisięwpo-
glądachnato,naczympolegaposzanowanieautonomii.Pojęcieau-
tonomiiobecnewdominującymrozumieniuświadomejzgodyjest
zatemniejasneidajenikłąnadziejęnadostarczenieodpowiedzinapy-
tanieozasadnośćdoktrynyświadomejzgody
.
Przesądybioetycznewystępująnietylkowniejasnościachifilo-
zoficznychsłabościachdominującejdoktrynyświadomejzgody,lecz
takżewprzenoszeniukoncepcjinormatywnych,wyrosłychwpew-
nychspecyficznychkontekstach,dokontekstów,wktórychobowią-
zująinnezależnościfaktycznei,możnasięspodziewać,moralne.
Wieluautorówniewie,zdajesięniewiedziećlubzapomina,żedok-
trynaświadomej(dobrowolnej)zgodypowstaławodpowiedzina
eksperymentymedycznezczasudrugiejwojnyświatowej4iujawnie-
niepraktykiczęścibadańbiomedycznychprowadzonychwpierwszej
połowieXXwiekuwStanachZjednoczonych5.Wczasiewojnypod-
dawanobadaniomosoby,którebyłyuwięzioneiniemogłyodnieść
korzyścimedycznychzeksperymentów,przezcoichuczestnictwo
wnichniemiałousprawiedliwieniamoralnego,pozbawiającjewol-
nościiwyrządzającimszkody.Sformułowanawprotokołachnorym-
berskichipóźniejwłączonadoDeklaracjiHelsińskiejkoncepcja
świadomejzgodykładłanacisknaochronęwolnościidóbrjednostki.
BadaniomwUSApoddawanoosoby,którychzdolnościimożliwości
wyboruograniczałaniedojrzałość,ubóstwo,upośledzenieumysłowe,
zwłaszczas.106;TomL.Beauchamp,JamesF
.Childress,Zasadyetykime-
dycznej,przeł.WitoldJacórzyński,Warszawa,KsiążkaiWiedza1996,
rozdz.3,zwłaszczas.155:„przyjmujemyirozwijamypogląd,żepierwotną
funkcją,azarazemargumentemnakorzyśćświadomejzgody,jestumożliwie-
nieiochronaautonomicznegowyborujednostki”;RaananGillon,Etyka
lekarska.Problemyfilozoficzne,przeł.AnnaAlichniewicziAnnaSzczęsna,
Warszawa,WydawnictwoLekarskiePZWL1997,s.125–126;por.teżMaria
Boratyńska,PrzemysławKonieczniak,Prawapacjenta,Warszawa,Difin2001,
s.216inast.
4
TrialsofWarCriminalsbeforetheNurembergMilitaryTribunals,Washing-
ton,D.C.,USGovernmentPrintingOffice1949,t.II,s.181.
5
Rothman,dz.cyt.,zwłaszczarozdz.6i7,s.107–147.
