Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
19
dzielącaautonomistówodKantatorozumienieprzeznichauto-
nomiijakoniezależnościczysamodzielnościjednostkiwdziałaniu
lubjakosamostanowienie.ChociażKantczęstomówioautonomii
woli,toabyuniknąćnieporozumień,zrównymuzasadnieniemmógł-
bymówićoautonomiizasad.Autonomiawoliczyzasadniepolega
natym,żeprocesdecyzyjnyfaktyczniespełniapewnewarunkilubże
konkretnajednostkautożsamiasięzzasadami,wedługktórychpo-
stępuje,lecznatym,żezasadytemająsamodzielneuzasadnienie
będącenastępstwemstrukturyrozumupraktycznego,tj.woli.Auto-
kantowskiejautonomiiodnosisiędonomos,aniedoempirycznego
podmiotu.Wprzeciwieństwiedostanowiskakantowskiego,autono-
mistycznerozumienieautonomiiuzależniaprawomocnośćzasad
idziałańodichzgodnościzpragnieniamiiprzekonaniamiempirycz-
nychjednostek.DlaKantaautonomiaautonomistówtoprzeciwień-
stwoautonomii:toheteronomia.Autonomicznezasadyotwierają
przestrzeń,azarazemwyznaczajągranice,wktórychmożnadokony-
waćsamodzielnychwyborów,zaspokajaćpragnieniaiambicjeoraz
utożsamiaćsięzgodnymiakceptacjizasadami.
WieluautorówpowołujesięteżnaKanta,mówiąc,żeczłowiekto
celsamwsobie,którywyróżniasięgodnościąiżenależygodarzyć
i339–341.Tobłędnewyobrażenieokantowskimpojęciuautonomiinieogra-
niczasięoczywiściedoliteraturybioetycznej.Naterenieetykibiznesuwzor-
cowymprzykłademniezrozumieniakantowskiegopojęciaautonomiijestar-
tykułJacquieL’Etang„AKantianapproachtocodesofethics”,Journalof
BusinessEthics11(1992),s.737–744.Podobnefałszywegenealogiepojęcia
autonomiimożnaznaleźćwetyceogólnej.Np.SusanR.Wolfposługujesię
pojęciemautonomiiwłaściwymdlakoncepcjiautonomiiosoby,leczwywodzi
jezetykiKanta,por.FreedomwithinReason,NewYork,OxfordUniversity
Press1990,s.10;taksamopostępujeJohnRawlswTeoriisprawiedliwości,
przeł.MaciejPanufnik,JarosławPasek,AdamRomaniuk,Warszawa,Wy-
dawnictwoNaukowePWN1994,s.352,PeterSingerwEtycepraktycznej,
przeł.AgataSagan,Warszawa,KsiążkaiWiedza2003,s.103iCharlesTaylor
wŹródłachpodmiotowości.Narodzinytożsamościnowoczesnej,przeł.Marcin
Gruszczyński,OlgaLatek,AdamLipszyc,AgnieszkaMichalak,Agnieszka
Rostkowska,MarcinRychter,ŁukaszSommer,naukowooprac.Tadeusz
Gadacz,Warszawa,WydawnictwoNaukowePWN2001,s.164.Zaskakujące,
żeniemalidentycznestanowiskozajmujejedenzwiodącychwspółczesnych
komentatorówKantaOtfriedHöffe,ImmanuelKant,Warszawa,Wydawnic-
twoNaukowePWN1995,s.196.
