Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
WPOSZUKIWANIUMORALNOŚCIZAWODOWEJ
cespecyfikizawodówwymagającychwłasnychnormmoralnychbę-
dziemożnauznaćzawmiaręwyczerpujące.Wymienionezawody
możnascharakteryzowaćjakonależącedotrzechtypów.Pierwszą
grupęmożnaokreślićjakozawodywolne,wktórychprofesjonalista
wykonujeczynnościsamodzielnieizatrudniasamsiebie,zaśjego
związekzosobamikorzystającymizjegousługmacharakterumow-
nyizwykledotyczykonkretnychzadań.Dotejgrupyopróczzawodu
lekarza,zaliczymyzawódadwokata.Drugitypzawodówtozawody
ocharakterzeurzędniczym,gdzieprofesjonalistajestzatrudniony
przezzbiurokratyzowanąinstytucję,zapośrednictwemktórejdziała
narzeczosóbkorzystającychzjegousług11.Opróczzawodunauczy-
ciela,dotejgrupywłączymynp.zawódsędziego.Trzecitypzawodów
proponujęnazwaćhierarchicznymi,ponieważprofesjonalistajesttu
zatrudnionyprzezinstytucję,którejcechącharakterystycznąjestwy-
stępowanieścisłejpodległościsłużbowej,aosobykorzystające
zusługprofesjonalistykorzystająwwiększymstopniuzeświadczeń
tejinstytucjiniżsamegoprzedstawicielazawodu,jaktomamiejsce
wprzypadkuarmiiipolicji.
Wskazanetypyzawodównależyrozumiećjakotypyidealne.
Wpraktyce,zwłaszczawspółcześnie,rzadkowystępująonewczy-
stychpostaciach.Zajęcialekarzyzatrudnionychprzezszpitaltracą
pewnecechypracywwolnychzawodach(ograniczeniesamodzielno-
ścidecyzjilekarzakorzystającegozkompetencjiidecyzjispecjalistów
wieludziedzinmedycznychiinnychprofesji),anabywającechwłaści-
wychpracywzawodzieurzędniczym(zatrudnienieprzezszpital)
ihierarchicznym(podległośćsłużbowa).Podobneprzemieszaniety-
pówmożnazaobserwowaćteżwinnychzawodach:przynależność
dzisiejszychnauczycielidozbiurokratyzowanychsystemówoświaty
sprawia,żeichpracamawielecechwłaściwychpracywzawodach
hierarchicznych,awymogisprawozdawczościwspółczesnejarmii
11Zawodyzaliczonedotychdwóchgrupczasemokreślasięjakokonsultacyjne,
wktórychprofesjonalistadostarczakonkretnymjednostkomporady,wod-
różnieniuodzawodówbadawczych,wktórychprofesjonalista(jaknp.na-
ukowiec)służyraczej„sprawie”niżkonkretnymjednostkom.Zob.Eliot
Freidson,ProfessionofMedicine.AStudyoftheSociologyofAppliedKnow-
ledge,NewYork,Harper&Row1970,s.3–22,zwłaszczas.22.
