Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
«życieiTwórczośćguhongminga«
samegoStwórcyWszechświata?Apelujędokażdego,komudrogiejestoświecenie
rozumu,abystwierdził,czymożebyćcośbardziejnienaukowegoniżto,nieuży-
wajmybardziejostrychsłów,intelektualneszalbierstwo?[ł]Dlategoteżmówię,że
jakąkolwiekilośćnaukowychinformacjisąwstanieprzynieśćdoChinmisjonarze
protestanccy,razemzniąprzynosząjednocześnieraka,którymusiwkońcupołożyć
kreswszelkimnadziejomintelektualnegooświeceniaChińczyków45.
Powyższymsłowomtowarzyszyłagorzkarefleksja:
Każdemu,ktowiecokolwiekostaraniusięooświecenieintelektówludzkich
wEuropie,będziesięwydawałodziwacznymiabsurdalnymto,żeciludzie,którzy
wkrajacheuropejskichbyliprześladowcamiipalilinastosach,wChinachpozują
naorędownikówsprawynaukiioświecenia46.
Azatem,zgodniezuwagąGuHongminga,aktywnośćmisjonarzy
wcaleniemanacelurozwojunaukiwChinach.Używająoni,zgodnie
zlogikąjegowywodu,wiedzynaukowejjedyniejakofortelu,dziękiktóremu
próbujązaszczepiaćnagrunciechińskimswoje,jaksądził,niemożliwedo
pogodzeniaznauką,wierzenia.
Jeślizaśchodziodziałalnośćcharytatywną,którąprowadzilimisjona-
rzeto,jakuważałGuHongming,należyzapytać,czykosztyjejutrzymania
nieprzewyższająprzynoszonychprzezniąkorzyści.Odpowiedźbrzmi:
zdecydowanietak.Twierdził,żezpowoduwspomaganiazłoczyńców
ibuntownikóworazszerzeniaprzesądówreligijnychspotykająsięoni
znienawiściąludu.Dlategoteż,jakuważał,potrzebnesądużewydatkina
to,abyichochraniać.Prócztegowskazywał,że:
jestwiadomewszystkimbezinteresownymcudzoziemcommieszkającymwChi-
nach,żeprzedsięwzięciacharytatywnewChinachpomagająprzedewszystkim
bezrobotnymprofesjonalistomzeStanówZjednoczonychiEuropy47.
Udowodniwszy,żedziałalnośćmisjonarskanaziemichińskiejniespeł-
niaswoichcelów,autorkończyłrozważaniaprzestrogądlaludziZachodu.
«27«
