Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
21
takżepolitologiczny(np.:zasadydziałaniapaństwatotalitarnego),socjologiczny
(np.:ruchharcerskijakoelementszerokorozumianegoruchuspołecznego),fi-
lozoficzny(problemprawdyinarracjiświadkawhistorii)ipsychologiczny(np.:
przedstawieniefunkcjonowaniajednostekwokreślonychrealiachspołeczno-
-politycznych).Bowiemznajomośćstrukturyludzkiegodziałaniajestrównienie-
zbędnadlarozwijającegoswepotrzebyspołeczeństwa,jakznajomośćstruktury
atomu.Historiamożewydatniewspółdziałaćwodkrywaniutejstruktury,tylko
wtedyuświadomisobiewłasnąrolęwHzmieniającymsięświecie44.
Pierwszeństwoprzypadaćbędziejednakhistorii,tymbardziejżedominu-
jącabędziewłaśniemetodologiabadawczawłaściwanaukomhistorycznym,tj.
krytykaźródeł.Wartojednakwtymmiejscudodać,iżbędzieonazpewnością
trudnaikontrowersyjnazracjinaniektórychwytwórcówźródeł(np.bezpiekę
iinneinstytucjenadzoruirepresji).Wielubadaczybowiemprzyjmujezawarte
wnichtreściiinformacjezapewneiprawdziwe,zapominającprzytym,jakie
intencjeprzyświecałyfunkcjonariuszomPolskiLudowej.
StądbliskaiwłaściwawydałamisiędefinicjaźródławedługJerzegoTopol-
skiego,którytwierdził,żeźródłaniemogąodbijaćprzeszłości,botajestnie-
skończonawswychszczegółowychprzebiegachikonstrukcjachhistorycznych
narracji.Jednejprzeszłościniema,jestichtyle,ilubadaczekibadaczy.Wydo-
bywanezeźródełinformacjeniesąnigdyneutralne.Sąonebowiemobarczone
najpierwinterpretacjąautora,apotemtakżehistoryka.Stądhistorianajnowsza
(wtymtakżeharcerstwa)jestpełnasporówiwieluinterpretacji,pisanychzróż-
nychpozycjiiróżnymprzeznaczeniem45.Istotądyskusjinaukowychpowinno
byćzatemprzedstawianieiuzasadnianiewłasnychracjiinarracjihistorycz-
nych,ahistoriaharcerstwajest(ś)tematemspecyficznym:jesttohistoriaruchu
społecznegogrupującegoludzioznacznieczasemróżnychopcjachpolitycznych.
Jednocześniejesttohistoriaorganizacjiwychowawczej,któraniemożepomijać
zagadnieńnaturyideowejipedagogicznej.Trzebabyjązatemwidziećtakżenatle
historiiwychowania,trendówpedagogicznychidyskusjiideowo-pedagogicznych
owychczasów46.
Prezentowanapracaopartajestwprzeważającejmierzenamaterialeźród-
łowym,takarchiwalnym,jakidrukowanym(patrz:bibliografia).Każdakate-
goriaźródłamadlamniejednakowąwartośćpoznawczą,ważnajestdlamnie
intencjaautora(wiedzapozaźródłowa).BojakzauważyłJ.Topolski,niemożli-
wejestludzkiedziałaniebezwiedzyowarunkachtegodziałania,wtedywyraźnie
wystąpizwiązekmiędzybadaniemhistorycznymateraźniejsząpraktykąikształ-
towaniemprzyszłości.Historykwtymświetleukazujesięnamniejakobadacz
44J.Topolski,Światbezhistorii,Poznań1998,s.173.
45J.Topolski,Wprowadzeniedohistorii,s.35-37.
46
AKHKZZHPwSzczecinie,M.Haykowski,Z.Zakrzewska,Harcerstwowlatach1944-1950,
s.1-2.
