Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schilleripozór–program
Fenomenologiiducha
byćjednak„całkowitymsystememwszystkichidei”nawzórsystemuSpi-
nozy,wodróżnieniuodideiKanta,które„dałytylkoprzykład”przezwycięże-
niametafzykiwmoralności,„niczegoniewyczerpując”.Wprojektowanym
systemieideawolnościzostajebowiemwpisanawmaksymalistycznąwizję
sztuki,ujmowanejwjejuniwersalnejmocyscalaniarzeczywistychprzeci-
wieństw.Sztukamiałabywprzyszłościnietylkowchłonąćiuczynićzby-
tecznąreligię,aleizastąpićpaństwo.Jesttozatemprogramniemaljawnie
ateistycznyianarchistyczny3.TakjakUrtheilundSeynHölderlina,manifest
tennanowoprojektujepozycjęczłowiekawuniwersumwpierwotnymdo-
świadczeniuwolnościzawszemojegoempirycznegojairówniepierwotnie
danejnatury–„jedyneprawdziweimożliwedopomyśleniastworzeniezni-
cości”.Programwyznaczateżpozycjęflozofa,który„musimiećtylesamo
siłyestetycznej,copoeta”,ponieważ„najwyższymaktemrozumu,aktem,
któryobejmujewszystkieidee,jestaktestetyczny”.Ostatniakapitodsła-
niateżrewolucyjnemotywacje,którewFenomenologiimożnajużtylko
wyczytaćmiędzywierszami:
Zanimnieuczynimyideiideamiestetycznymi,toznaczymitologicznymi,ludnie
będziesięnimiinteresować,iodwrotnie,zanimmitologianiestaniesięmito-
logiąrozumową,flozofmusisięjejwstydzić.Oświeceniinieoświecenimuszą
sobiewkońcupodaćrękę,mitologiamusistaćsięflozofczną,ludmusistaćsię
rozumnym,flozofamusizaśstaćsięmitologiczną,abyflozofówuczynićzmy-
słowymi.Wtedyzapanujemiędzynamiwieczystajedność.Nigdypogardliwego
spojrzenia,nigdyślepegodrżenialuduprzedjegomędrcamiikapłanami.Wte-
dydopieroczekanasjednakiekształceniewszystkichsił,zarównojednostki,jak
iwszystkichindywiduów.Żadnasiłaniebędziejużtłumiona.Wtedyzapanuje
powszechnawolnośćirównośćwszystkichduchów!4
„fragmentu”.Por.M.J.Siemek,
Wykładyzklasycznejflozofiniemieckiej
,WNPWN,
Warszawa2011,Wykład18.
3
„Musimyzatemwyjśćpozapaństwo!–Albowiemkażdepaństwomusiwolnychludzi
traktowaćjakomechanicznetrybiki;aniepowinnotegoczynić;zatempowinno
ustać
.[...]Ab-
solutnawolnośćwszystkichduchów,któreniosąwsobieintelektualnyświatiniemogą
poza
sobą
szukaćaniBoga,aninieśmiertelności”(G.W.F
.Hegel,
Najstarszyprogram
,s.275).
4
„Słyszymytakczęsto,żepospólstwomusimieć
zmysłowąreligię
.Nietylkopospólstwo,
równieżflozofjejpotrzebuje.Monoteizmrozumuisercaipoliteizmwyobraźni–otoczego
namtrzeba”(tamże,s.276).
17
