Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
„NIGDYWIĘCEJ!”
Chęćuniknięciadrugiejwojnyświatowejnależała
zapewnedonajbardziejzrozumiałych
inajpowszechniejszychpragnieńwhistorii.Wtrakcie
pierwszejwojnyświatowejzginęłoponad16,5miliona
ludzi.Brytyjczycystracili723tysiąceobywateli;
Francuzi–1,7miliona;Rosjanie–1,8miliona;Imperium
Brytyjskie–230tysięcy;Niemcy–ponaddwamiliony.
JużpierwszegodniabitwynadSommązginęło
20tysięcyżołnierzybrytyjskich,aossuarium
wDouaumontskrywakościokoło130tysięcy
francuskichiniemieckichżołnierzy–stanowi
tozaledwiejednąszóstąwszystkichpoległychpodczas
trzystudwudniowejbitwypodVerdun.Pośródtych,
którzyprzeżyli,niebyłopraktycznienikogo,ktonie
odczułbyskutkówwojny.Prawiekażdymiałojca,męża,
syna,brata,kuzyna,narzeczonegolubprzyjaciela,
któryzostałzabitylubokaleczony.Kiedywojna
dobiegłakońca,nawetwygraniniemoglisięuznać
zazwycięzców.CenotafodsłoniętywWhitehallu
19czerwca1919rokuniebyłłukiemtriumfalnym,ale
symbolemżałoby.Coroku11listopadatysiące
Brytyjczykówmaszerowałowpełnymsmutku
milczeniu,apoobustronachkanałuLaMancheszkoły,
wioski,miasteczkaidworcekolejoweupamiętniały
przyjaciółikolegówpodczaswłasnychuroczystości.
Wkolejnychlatachzewsządrozbrzmiewałojakmantra
konsekwentneistanowcze:„Nigdywięcej!”.
Aletowydarzyłosięponownie.Pomimonajlepszych
intencjiorazstarańnarzeczpojednania,atakżedziałań
zniechęcającychdokonfliktuzbrojnego,Brytyjczycy
iFrancuziznaleźlisięwstaniewojnyztymsamym
