Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WdośćzamożnympaństewkużyłowpoczątkachXVIIIwiekuniecopo-
nad100000mieszkańcówwyznanialuterańskiego,osiągającw1774roku
165646poddanych
1
.Samastolica-miastoDarmstadt-wroku1772liczyła
9800
2
mieszkańców.NajważniejszysąsiadHesja-Kassel,zestolicąwKassel,
niecoponad100kmnapółnocnywschódodDarmstadt,byłapaństwem
trzykrotnieludniejszym(wpołowiewiekuXVIIImiałaok.500000miesz-
kańców),aprzytymmającympotężnąarmię,którąwynajmowałamocar-
stwomeuropejskim(Austrii,HolandiiiWielkiejBrytanii)wprzypadku
wojny.NiewartotunawetwspominaćopotężnymElektoracieSaksonii
(2milionymieszkańców),powstałymw1701rokuKrólestwiePrus(2,5mi-
lionamieszkańców,podkoniecXVIIIwieku-dziękipodbojom-6milio-
nów)czyElektoracieHanoweru(1milionmieszkańców).
Hesja-Darmstadtdorównywałaznaczeniemiwpływempolityczno-kul-
turowymtakimpaństwom,jakKsięstwoSaksonii-Weimaru-Eisenach
3
(Sachsen-Weimar-Eisenach),leżącewTuryngii,rozsławionetwórczością
Goethego,którynotabeneznakomiciesięczułwgronie„oświeconych”
wDarmstadt,czypołożonemuwśrodkowychNiemczech,wprostejliniina
północodEisenach,KsięstwuBrunszwiku-Wolfenbüttel
4
(Braunschweig-
-Wolfenbfittel),azpewnościąprzewyższałaKsięstwoSachsen-Gotha
5
.
Siłępaństwaznacznieosłabiałfaktrozproszeniaziemnależącychdo
władcy,pomiędzyktórymiznajdowałysięziemiecesarzaiinnychwładców,
orazmiastacesarskie,wtympotężnyFrankfurt,będącyjużwówczasfinan-
sowymsercemNiemiecijednocześniemiejscemelekcjiwszystkichcesarzy
ŚwiętegoCesarstwaRzymskiegoNaroduNiemieckiegood1562do1792roku.
___
___
___
___
___
___
___
___
1
Vide:DarmstadtinderZeitdesBarockundRokoko,MagistratderStadtDarmstadt
1980,s.19.
2
DarmstadtliczącewXVIwiekuok.1500mieszkańcówmiałoichw1772roku-9800,
1816-15391,1846-26300,aw1895-63168,!ide:F.Battenberg,DarmstadtsGeschichteu
FfirstenresidenzundBfirgerstadtimWandelder&ahrhunderte,Darmstadt1984.
3
KsięstwaturyngeńskiezczłonemSaksonia(Sachsen)wnazwie,wtymm.in.Saksonia-
-Weimar-EisenachiSachsen-Gotha,podzielonegojeszczew1680rokunakilkamniejszych,
powstaływwynikupodziałówtzw.ernestyńskiejliniidynastiiWettynów,którzyw1547roku
stracilitytułelektorskinarzeczprężniejszegoibardziejskonsolidowanegoterytorialniepań-
stwarządzonegoprzezalbertyńskągałąźWettynów(wtymwXVIIIwiekuprzezdwóchkrólów
polskich).
4
KsięstwoBrunszwiku-Wolfenbüttelistniałowlatach1400-1815,aod1815do1918roku
poprostujakoKsięstwoBrunszwiku.Od1705rokucałeterytoriumdawnegoBraunschweig-
-Lüneburga(powstałegow1235roku)należałodowładcówCelleiHanoweru,tj.doElektoratu
Hanoweruutworzonegow1692roku,zwyjątkiemwłaśnieBraunschweig-Wolfenbüttel,wktó-
rymjużod1400rokupanowałamłodszalinialüneburska.
5
LubprzykładowoKsięstwoAnhalt-Zerbst,zktóregowywodziłasięcarycaKatarzynaII
(SophievonAnhalt-Zerbst).PaństewkotoliczyłowpołowieXVIIIwiekuzaledwie20000
mieszkańców.
~8~
