Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Historiaastronomii
odniesieniapodczasukierunkowywaniaosikolejnegogrobowca.Neoli-
tycznibudowniczynieznalitakżekompasu.Dlategomożnaprzypuszczać,
żeichzwyczajbyłwjakiśsposóbzwiązanyzniebem,gdyżtylkoonowy-
glądataksamozróżnychmiejsctegorozległegoregionu.
Kierunek,wktórymzwróconyjesttakigrobowiec,potrafimyzmie-
rzyćipomiartenniepozostawiażadnejwątpliwości;podobnienieulega
wątpliwościzgodnośćosigrobowców;awięchipoteza,żewichusytuowa-
niuistotnąrolęodegrałoniebo,wydajesięconajmniejwysoceprawdopo-
dobna.Zdrugiejstrony,nietylkoniemożemyporozmawiaćzbudowni-
czymigrobowców,lecztakżeniepozostawilinamoniżadnychźródeł
pisanych,azatemjesteśmyzmuszenispekulowaćnatematznaczenia,jakie
takieanieinneukierunkowaniegrobowcówmiałodlaichbudowniczych.
Czyograniczonyrozrzutkierunków,kuktórymzwróconesąwejściado
grobowców,możewyjaśnićtenproblem?
OtóżkażdygrobowiecjestzwróconykupunktowiwschoduSłońca
nahoryzonciewpewnymdniuroku.Południowo-wschodniagranicakie-
runków,zktórymipokrywająsięosiebudowli,odpowiadapołudniowo-
-wschodniejgranicywschodówSłońcapodczasprzesileniazimowego,lecz
większośćgrobowcówzostałazwróconakuSłońcuwschodzącemupóźną
jesieniąlubwczesnąwiosną.Cóż,jesieńtodobraporarokunabudowanie
grobowców:pracwpoluiprzyzwierzętachjestmniej,apogodawciąż
sprzyja.Zeźródełhistorycznychwiemy,żewielekościołówwAngliisytu-
owanowtensposób,bywdniurozpoczęciabudowyzwracałysięku
wschodzącemuSłońcu.Dziękitemupotrafimywyznaczyćprawdopodobną
datę,kiedyzaczynanobudowaćkościół,mierzącpołożeniejegoosi.Podob-
niemożemypostąpićzgrobowcamizAlentejo,zyskującpewnąwiedzę
orocznymcyklużyciawneolicie.
Innyprzykładprawdopodobnegowykorzystaniaastronomiipodczas
budowyprehistorycznychbudowlistanowiątaulenahiszpańskiejMinorce,
wyspienaMorzuŚródziemnym,gdziekulturaepokibrązuosiągnęłaapo-
geumokoło1000r.p.n.e.Wtymprzypadkunasanktuariumskładasiętau-
la–płaska,prostopadłapłytakamiennazułożonąnaniejdrugąpłytąpo-
ziomą–otoczonakamiennymogrodzeniem.Taulajestzwrócona
wkierunkuwejścia,niemalzawszepokrywającymsięzkierunkiempołu-
dniowym.Coistotne,obiektytebyłysytuowanetak,byześrodkarozciągał
siędoskonaływidoknahoryzont.Dlaczegomiałototakieznaczenie,skoro
dziśniepotrafimynapołudniudostrzecniczegointeresującego?
Prawdopodobnąodpowiedźnatopytanieznajdziemy,uwzględniając
wobliczeniachzjawiskochwianiasięziemskiejosi(precesja),spowodowa-
neoddziaływaniemgrawitacyjnymSłońcaiKsiężycananiesferycznąZie-
mię.Precesjapowoduje,żezbiegiemlatwdanymmiejscunakuliziem-
skiejobserwujemycoraztoinnegwiazdy.Okazujesię,żew1000r.p.n.e.
naniebieMinorkiświeciłKrzyżPołudnia:wschodziłnapołudniowejczę-
