Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Astronomiawstarożytności
31
używamy1wzapisie10;podobniedla60×60,60×60×60itd.Chociażzero
wprowadzonopóźniejinieistniałklinodpowiadającynaszemuprzecinkowi
dziesiętnemu,ograniczeniatenieumniejszaływistotnymstopniuwielkich
zalettegopozycyjnegosystemuzapisuliczb,któryumożliwiałBabilończy-
komłatweprzeprowadzanieskomplikowanychobliczeńarytmetycznych.
Naszpodziałgodzinyna60minut,któreskładająsięz60sekund,ipodob-
nypodziałstopniawmierzekątowejtopozostałośćponotacjibabilońskiej.
Najdawniejsibabilońscyobserwatorzyniebasączęstouważaniza
astrologów,jeślijednakrozumiemyastrologięnasposóbgrecki,jakobada-
niebezpośrednichinieuniknionychkonsekwencji,którewynikajądla
śmiertelnikówzkonfiguracjiciałniebieskich,popełniamybłąd.Babilończy-
cybylibardzowyczuleninaniezwykłeznakiNaturywróżnychjejprzeja-
wach–jedenzprzykładówstanowiąbadaniawnętrznościowcy–igdyzna-
leźlicośniezwykłego,interpretowalitojakoomen;niejakoprzyczynę
nieszczęścia,doktóregodojdzie,leczjakoznakostrzegającyprzednieszczę-
ściem,któregomożnauniknąć,dokonującodpowiedniegoobrzędu.
Interpretacjetebazowałynawcześniejszychdoświadczeniach,które
wkońcuzostałyskodyfikowanewzbiorzeokoło70tabliczek,zawierają-
cych7tysięcyomenów;zbiórtenjestnazywanyEnumaAnuEnlilod
otwierającychgosłów.Kolekcjata,któraswojąostatecznąpostaćuzyskała
przed900r.p.n.e.,stanowilistęwidzianychprzezbogówikrólówznaków,
zapowiadającychrzeczyprzyjemnelubnieprzyjemne.Uczenipisarzemo-
gliinterpretowaćnoweznaki,odwołującsiędopodobnychomenówopisa-
nychwEnuma,iżywiononadzieję,żeichradypozwoląkrólowiprzedsię-
wziąćśrodkizapobiegawcze,kiedytylkookażesiętokonieczne.
NajczęściejprzywoływanymwEnumaciałemniebieskimbyłKsię-
życ;aponieważBabilończycyposługiwalisiękalendarzemksiężycowym,
cykleKsiężycabyływażnepodwójnie.Kalendarzedlakażdejcywilizacji
stanowiąkłopotliwewyzwanie,ponieważnaturalnedługościdnia,miesiąca
irokusąniezależneodsiebie:żadnacałkowitaliczbadninieskładasięna
miesiąciżadnacałkowitaliczbamiesięcynieczyniroku.Skutkitegood-
czuwamydodzisiaj,posługującsięmiesiącamioróżnejliczbiedniiskom-
plikowanymsystememlatprzestępnych.
Rokzwrotnikowyjestdłuższyod12,akrótszyod13miesięcyksię-
życowych,Babilończycycojakiśczasmusieliwięcuzupełniaćnormalny
rok,składającysięz12miesięcy,dodatkowymmiesiącemtrzynastym.
Przezdługiokrestrzynastymiesiącdodawanobezżadnejwyraźnejzasady,
aleokołoVwiekup.n.e.babilońscyastronomowiezdalisobiesprawęzte-
go,że19latsłonecznychtoniemaldokładnie235miesięcyksiężycowych,
aponieważ235=(19×12)+7,wystarczypilnować,bywciągu19lat7lat
miało13miesięcy.
Rozpoznanietegotzw.cykluMetonastałosięmożliwedziękiprzy-
jęciuwVIIIwiekup.n.e.zasady,żeautorzyEnumasystematycznieobser-
