Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
~Przytrakciebłońskim~
Podczasokupacjihitlerowskiejpoważnymzagrożeniemdlamiesz-
kańcówMoriokolicstanowiłaplacówkaniemieckiejpolicjiwZaborowie,
takżeliczneposterunkiżandarmównaSzosieKaliskiejiwrejonietorów
kolejowych,leczrównieżpatroleżołnierzyhitlerowskich,strzegących
składówamunicjiwAleiLipowej(obecnaulicaMory).Zagrożeniestwarza-
likoloniściniemieccy,którzymieszkaliwBroniszach,ChrzanowieiMo-
rach,dośćczęstopodpisującylistyvolksdeutschówczyinformującyNiem-
cówoaktualnejsytuacjiwokolicznychwsiachiosadach64.
Jedynymnazylemwolności”pozostawałatutajstacjadoświadczalna,
którawprawdziebyłapodzarządemniemieckim,leczdziękipatriotycznej
postawieBronisławyCholewińskiejszybkostałasięważnympunktem
oporuprzeciwkookupantowi.StefaniaGrodzieńskataknapisała:nPanna
inżynierBronisławaCholewińska,wówczaskrzepkiejbudowyniewiasta
okołopięćdziesiątki,byłanajenergiczniejszymszefem,jakiegomożnaso-
biewyobrazić.(ś)balisięJejnawettreuhanderzyniemieccyzawiadujący
majątkiem.Mówiładonichgłośno,wyraźnieiniezbytgrzecznie,dającim
dozrozumienia,żesięnaniczymnieznająitylkoodniejzależy,czyich
wystawidowiatru(ś)65.
Jużnaprzełomie1939/1940r.wstacjinaMorachpojawiłasięduża
grupauciekinierówzWarszawy,którzydziękimiejscowymsołtysom
otrzymywalifałszywedokumentytożsamości,zaświadczająceozatrud-
nieniuwinstytucjipodzarządemniemieckim.Byłytoprzeważniekobiety
-ogrodniczkiizielarki,bezdoświadczenia;wcharakterzestróżównoc-
nychpracowalitrzejuciekinierzy:nhrabia”,nburmistrz”inpoeta”-tym
ostatnimbyłJerzyJurandot(1911-1979)znanypolskipoeta,kabareciarz,
satyryk,atakżeautortekstówówczesnychpiosenek.
JerzyJurandot(Glejgewicht)początkowostudiowałmatematykę
ichemięnaUW,w1929r.zadebiutowałjakoliterat,zczasemstałsięau-
toremskeczykabaretowychitekstówpiosenekodtwarzanychwwar-
szawskichteatrzykachliterackich,ajegopiosenkiśpiewalipopularniwy-
64RelacjeZygmuntaEdwardaBiałasa,SzczepanaMadejaiAleksandraWoźniakawAr-
chiwumHistoriiMówionejwMuzeumPowstaniaWarszawskiego(informacjeogospo-
darstwach-rodzinySkalskich,ciposiadalitakżekuźnięwMorach,irodzinyMalaw-
skich).
65S.Grodzieńska,UrodziłgoHNiebieskiPtak”,Warszawa1999,s.34-35;B.Cholewińska
powszechnienazywananNiusią”słynęłazdowcipuihumoru,którypodtrzymywałna
duchunpracowników”stacjidoświadczalnejnaMorachwlatachwojnyiokupacji.
–37–