Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przejętyprzezrenesansowyjegoośrodek:FlorenckąAkademię
XVwieku.
WniejPlatonbyłwówczasnajwyższym,prawienadludzkim
autorytetem.Natomiastpozaniąjegodziałaniebyłoograniczone.
Wuniwersytetachrenesansowychjegofilozofiabyławykładanatylko
wyjątkowo.DlahumanistówspozaAkademiibyłwzorempięknej
prozyraczejniżsłusznejmyśli.ZmyśliPlatońskiejprzejęliniewiele
więcejniżkoncepcjępoezjijakofurordivinus.
WXVIwiekuprzeważałyjużwpływyArystotelesa.Jednakże
iwtedyczęśćfilozofów,potrzebującychnadaloparciawantyku,
aniezadowolonychzArystotelesa,sięgałapopoglądnaświat
doPlatona„neoplatońskiego”.Alboteżpometodęmatematyczną
—doPlatona„naukowego”.TymizwolennikamiPlatonawXVI
w.niebylijuż,jakwXVwieku,filozofowie-estetycy,lecztwórcy
nowejastronomiiifizyki.NajpierwpozaWłochami,jakKopernik
iKepler,ipóźniejwsamychWłoszech,jakGalileusz;bylioni
przynajmniejwpewnymstopniuplatończykami:przezswąmetodę
apriorycznychzałożeńimatematycznychobliczeń.Takżeniebył
imobcyestetycznypunktwidzenia.
3.ARYSTOTELIZM.Arystotelesdługoczekałnauznanie:jeślichodzi
oświatłaciński,topółtoratysiącalat.Jegosławaprzypadładopiero
nakoniecśredniowieczaipoczątekerynowej.Przedtem,
wstarożytności,oddźwiękjegobyłmały:czerpanozeńszczegóły
logiczneczymetodologiczne,którewłączanodoplatońskiegoczy
innegoświatopoglądu;oświatopoglądziearystotelesowskimnie
myślano.Arabowieaprobowaligo,aleinterpretowalipoplatońsku;
scholastycyaprobowalirównież,aleinterpretowalipochrześcijańsku.
Ichaprobataprzyszłapóźno:wiekiśredniepoznałyArystotelesa
wwiekuXII,uznaływXIII,przyjęływszkołachodXIV.Aprzyjęły
tylkoczęściowo:filozofiaopierałasięnanim,ale—teologia
naPiotrzeLombardzie;stanowiłyonedwieróżnedziedziny,wzajem
odseparowane,aniwspółdziałające,aniteżwchodzącesobiewdrogę.
Wszakżeznacznaczęśćtego,costarożytnośćiczasynowezaliczały
dofilozofii,należałowówczasdoteologii,adlafilozofiipozostało
niewielewięcejniżfilozofiaprzyrodyilogika.Przeztoarystotelizm
byłmetodologiąraczejniżświatopoglądem.Światopogląd
średniowiecznywyznaczonybyłprzezteologię,nieprzezfilozofię,
więcteżnieprzezarystotelizm.Ten,jakofilozoficznysystem
pojęćimetod,musiałsiędoświatopoglądudostosowywać
