Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1970:373).Staszicbyłrównieżprekursoremdzisiej-
szegoplanowaniaprzestrzennegookręgówprze-
mysłowych,czegowyrazemjestzagospodarowanie
dolinyrzekiKamiennej,czemuaktywniepatronował.
Natenokresprzypadająpoczątkibadańnadhisto-
riągeografii.StudiatakiezainicjowałJoachimLele-
wel(1786–1861),któryuważanyjestzajednego
znajwiększychpolskichhistorykówgeografii
19
.Zaj-
mowałsięontąproblematykąnauboczuswoich
głównychzainteresowań,jakimibyłahistoria.Wpo-
czątkowymokresieinteresowałsięprzedewszystkim
geografiąstarożytną(m.in.Pismapomniejszegeogra-
ficzno-historyczne(1814),Badaniastarożytnościwe
względziegeograficznymzatlasem(1818).Pismapo-
mniejsze...miaływieluczytelników,równieżpozaPol-
ską.ZainteresowałsięnimiAlexanderHumboldt,
aKarlRitterwydałje(wrazzwłasnymwstępem)
OrzekachispławachkrajówKsięstwaWarszawskiego,
KartatytułowapracyWawrzyńcaSurowieckiego
Warszawa1811
40
C
ZĘŚĆ
I.D
ZIEJEGEOGRAFIIPOLSKIEJDO
1918
ROKU
w1831r.wLipskuwjęzykuniemieckim(Pawłow-
ski,Romer1964:597).Wksiążcetejznajdujesiękil-
karozpraw,m.in.Historiageografiiiodkryć,pierwsze
dziełoztegozakresuwjęzykupolskim(Olsze-
wicz1967:215).Najważniejszymjegodziełem
zhistoriigeografiijestGéographiedeMoyenAge,
opublikowanawpięciutomachwBrukseliwla-
tach1852–1857wrazzatlasemzawierającymrepro-
dukcjedawnychmap,którezresztąsamrytował.
Ozainteresowaniutąpracąmożeświadczyćto,że
równolegledobrukselskiejukazałasięedycjawro-
cławska(wyd.S.Schletter).ZdaniemS.Pawłow-
skiegoiE.Romera(1964:597)pracatastałasię
„punktemzwrotnymwhistoriipojęćoroliPtoleme-
uszageografówarabskichimedyterańskichwkultu-
rześredniowiecza”.Jedenznajwybitniejszychna-
szychhistoryków,WładysławKonopczyński(1880–
–1952),nazwałją„dziełempomnikowym”,którego
znajomośćjestniezbędnadlakażdegobadacza–hu-
manisty(Kietlicz-Wojnacki1980:131).Dziełotojest
wydawanedodziś.DziękipracomLelewelaPolacy
dowiedzielisięohistoriiodkryćgeograficznych
naświecieirozwojuhoryzontugeograficznego.Nic
więcdziwnego,żezostałnazwanyojcembadań
nadhistoriągeografii(Babicz1973:13).Lelewelbył
równieżniestrudzonympropagatoremgeograficz-
nychdziejówPolski.Znajdowałotowyrazwwielu
publikacjach.SwojąpracęGeografja.Opisaniekrajów
polskichrozpocząłodzestawienianajważniejszych
opisówimapziempolskich,odGallaAnonimapo-
czynającażporok1852(Lelewel1858:7–15).Dal-
szączęśćrozprawkistanowiąrozważaniazwiązane
główniezgeografiąhistorycznąRzeczypospolitej.
Wspomnijmyjeszczeoinnejwybitnejosobowości
tamtychczasów,bardzozasłużonejzwłaszczadla
rozwojugeografiiekonomicznej.ChodzioWawrzyń-
caSurowieckiego(1769–1827),autoratakichdzieł,
jakOupadkuprzemysłuimiastwPolsce(1810)oraz
OrzekachispławachkrajówKsięstwaWarszawskiego
(1811),którąmożnauznaćzapierwsząpolskąpracę
zgeografiitransportu.Charaktergeograficznymiały
teżjegowykładyzestatystyki(1811–1812),prowa-
dzonewutworzonejw1808r.wWarszawieSzkole
PrawaiNaukAdministracyjnych
20
.
WymieńmyrównieżFryderykaSkarbka(1792–
1866),ekonomistę,wykazującegowielkiezrozumie-
niedlapotrzebgeografiiekonomicznejwzakresie
materiałówstatystycznych.Głównepracedotyczą
