Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
I.Dylematymetodologicznewspółczesnegojęzykoznawstwadiachronicznego
polskiXIXwieku.Staniewolucja(Bajerowa,1986-2000).Strukturalistyczne
instrumentariumbadawczeIrenyBajerowejtwórczorozwijalitacywybitniba-
dacze(zwłaszczamorfologiijęzykapolskiego),jakWojciechRyszardRzepka
(1975,1985)czyWładysławaKsiążek-Bryłowa(1992),atakżeuczniowie
uczonejzośrodkaśląskiego,codoskonalewidaćjeszczewniedawnejzespoło-
wejmonografiiopolszczyźnieXVIIwieku(Ostaszewska,red.,2002).
Paradygmatugeneratywistycznego-oilemiwiadomo-whistoriijęzyka
polskiegozasadniczobrak,choćnagruncieanglistycznymbyłypróbyzaadap-
towaniageneratywizmudoopisuewolucjijęzyka,wPolscewobszarzejęzy-
koznawstwapolonistycznegonależywskazaćpracęIreneuszaBobrowskiego
(1991-1992).
Paradygmatkomunikacyjny(komunikologiczny)nagrunciediachronicz-
nymzainicjowałLudwikZabrocki(1963)głośnąmonografiąowspólnotach
komunikatywnychw(pre)historiijęzykaniemieckiego.Nagrunciepoloni-
stycznymtenparadygmatjestdziśrozwijanyiuzasadnianypodwzględem
teoretyczno-metodologicznymprzezStanisławaBorawskiego(należytuprzede
wszystkimodnotowaćWprowadzeniedohistoriijęzykapolskiego.Zagadnienia
historiozoficzne-Borawski,2000)ijegouczniów(tuzkoleinależałoby
przedewszystkimzwrócićuwagęnanowatorskąmonografięjegouczennicy-
UźDzicka,2010).Nierozwijamtegozagadnienia,ponieważparadygmatkomu-
nikacyjnyjestobecniewhistoriijęzykapolskiegobardzowyraźniewidoczny.
Niewątpliwiewtymparadygmacieutrzymanajestnajnowsza,fundamentalna
antologiatekstówilustrującychdziejepolszczyzny(CybUlski,red.,2015a,
2015b).Wkrótcenależysięteżspodziewaćnarynkuksięgarskimutrzymanej
wtymparadygmaciepróbynowejzespołowejsyntezyhistoriijęzykapolskiego.
Iwreszcieparadygmatkulturowo-(antropologiczno-)kognitywnyczykogni-
tywistyczny(dopuszczamsiętupewnegouogólnieniaczyuproszczenia:wiem
oczywiście,żeniemożnawpełniutożsamiaćlingwistykiantropologicznej
(kulturowej),eksponującejzwiązekjęzykazkulturą,ijęzykoznawstwakogni-
tywistycznego,akcentującegopoznawcząnaturęistrukturęumysłuludzkiego,
któraznajdujeodzwierciedleniewcechachjęzykowych.Jużoddłuższegoczasu
powstająutrzymanewramachtegozłożonego(przynajmniejwmoimujęciu)
paradygmatu(zwłaszczaoperującewspólnąmukategorią(koncepcją)językowe-
goobrazuświata)praceszczegółowe,doniedawnanatomiastbrakbyłowtym
względzieeksplicytnejrefleksjimetodologicznej.Napoznańskąkonferencjęna-
ukowąpoświęconąpamięciWładysławaKuraszkiewicza(wroku2008)Tadeusz
ZgółkazgłosiłreferatOpodstawachkulturowejhistoriijęzyka.Niestety,oile
miwiadomo,takitekstdodziśniepowstał(referatwypadłzprogramukonfe-
rencji,niemagowopublikowanychmateriałachkonferencyjnychzroku2009
(MigDał,Mikołajczak,red.,2009),niezauważyłemteż,byzostałopubliko-
wanywjakimśinnymtomiezbiorowymczyperiodykulingwistycznym).Wtej
sytuacjijedynąeksplicytnądeklaracjąmetodologicznąjestwtymwzględzie
