Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HISTORIAKULTURYUMYSŁOWEJWEUROPIE...
21
kulturynależąrozdziałyowierzeniachróżnychplemionpogańskich
(rozdz.3),orozwojuwiarychrześcijańskiej(rozdz.4),okulturzeklasz-
tornej(rozdz.5),owierzeludowejwłącznościzkulturąkarolińskąizmia-
namispołecznymi(rozdz.6),ozwiązkachwładzyzreligią(rozdz.9),
orozwojuliteraturisztuki(rozdz.10,11),uzupełnioneogólnymroz-
działemoukształtowaniusiękulturyzachodniej(rozdz.8).
TeresaBorawskaiKarolGórski(zm.w1988r.)posłużylisięter-
minem„umysłowość”,opisująckulturęduchowąśredniowiecza,przy
czymtraktowaliXVw.jakonależącyjeszczedotejepoki.Jaksami
podają,wzorembyładlanichpracaHenry’egoOsbornaTaylora(zm.
w1941r.)TheMedievalMind.AHistoryoftheDevelopmentofThought
andEmotionintheMiddleAges(London1911inastępnewydania)45,
któryposzukiwałmechanizmówtworzeniasięumysłowości.Wykład
swójTaylorzakończyłnapierwszejpołowieXIVw.Wmniejszymstop-
niuprzydatnedlatakiegopojmowaniacelówpracybyłydziełaautorów
europejskichoperującycherudycyjnymmateriałemzjednegokraju(np.
AlfredN.Rambaud,JohannesBüchler).
Wspomniećnależytakżebadaczypolskich.Syntetycznyipopularny
zarazemcharaktermapracaJanaPtaśnika(zm.w1930r.)46.Obejmuje
tylkoczęśćzagadnieńibardzozaciążyłynadniąideologiczneprzeko-
naniaautora.Innywybitnyuczonytegookresu,FranciszekBujak(zm.
w1953r.),historiętwórczościartystycznejiumysłowej(sztuki,litera-
turypięknejinaukowej)uważałzajednąztrzechczęścinaukihisto-
rycznej,jakonaukipoświęconejkulturze47.Podobnywydźwiękmiały
poglądyKazimierzaDobrowolskiego(zm.w1987r.),uczniaBujaka,
uformowanewtymsamymokresie.Opowiadającsięzametodąinte-
gralną(późniejgenetyczno-integralną)badaniakulturyludzkiej,zda-
wałsobiezczasemcorazbardziejsprawę,żejedenbadaczjestwstanie
opracowaćtylkoograniczonywycinektakogromnegozagadnienia48.
45
Korzy§amzwydaniaz2013r.
46
J.Ptaśnik,Kulturawiekówśrednich,cz.1:Życiereligijneispołeczne,Warszawa
1925(wyd.II-1959).
47
W.Bieńkowski,Kultura,s.142-143.
48
Tamże,s.146-148.
