Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bardziejtraciłsuwerenność.31sierpnia1906r.RosjaiAnglia
podpisaływPetersburgukonwencję,którawyznaczyłastrefy
wpływówobydwupaństwwIranie.Północnaczęśćkraju
zTebrizem,TeheranemiMeszhedemzostałauznanazastrefę
wpływówrosyjskich,podczasgdypołudniowo-wschodnia–
brytyjskich.Podpisaniekonwencjiobnażyłoprawdziweintencje
wielkichmocarstw,którymbardziejchodziłoozabezpieczenie
swoichinteresówniżoprzyszłośćIranu.PoparciezestronyRosji
zachęciłonowegoszachadodziałań.Choćtrzykrotnieprzysięgał,
żebędziewiernykonstytucji,wyprowadziłwojskozkoszar
irozpędziłparlament[117].
Zwycięstwowładcyniebyłojednakpełne.Wprowincjach
zwolennicykonstytucjibylinadalsilni,awTebriziezdominowali
władzeprowincji.Właściwiecałapołudniowaczęśćpaństwa
wymknęłasięspodkontroliwładzcentralnych.Wlipcu
1909r.Teheranopanowalirebelianci,arządpodałsiędodymisji.
Nowewładzerozpoczęłydziałalnośćodskazanianaśmierćszejka
FazlollahaNuriego,wpływowegomodżtahedaznanegozwystąpień
przeciwkokonstytucji.Następnieprzywróconazostałasama
konstytucja.SzachMohammadAliabdykowałischroniłsię
wposelstwierosyjskim.Kiedywładzerosyjskieudzieliły
mugwarancjibezpieczeństwaizapewniłydożywotniąpensję,
wyjechałdoRosji[118].
NowymwładcązostałdwunastoletniAhmadSzah,syn
MohammadaAlego.Azodal-Molk,seniorroduKadżarów,pełnił
funkcjęregenta,alefaktycznąwładzęprzejęłakoteriadworska.
Wpołowie1911r.wkilkuprowincjachdoszłodobuntów
plemiennych.Widocznywpływnasytuacjępolitycznąwywierała
obecnośćwojskrosyjskichnapółnocyIranu.Wpaździerniku
1911r.doBuszehrunadZatokąPerskąprzybyłyoddziałybrytyjskie
izaczęłymaszerowaćwkierunkiSzirazuiIsfahanu.Wgrudniu
1911r.oddziałyrosyjskieibrytyjskiezaczęłyprzesuwaćsię
odpółnocyipołudniawkierunkustolicy.Wedługraportu
brytyjskiegoposelstwawTeheranie,centralnyrządperski
kontrolowałwtymmomenciesytuacjęjedyniewstolicy[119].
