Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stwowąwskrzesiławpięćwiekówpóŹniej,dynastiaSasanidów(226–652n.e.).No-
weimperiumtrwałodonajazduArabów,którykończyhistorięstarożytnejPersji.
Persowieodznaczalisięwielkimzamiłowaniemdosztukiogrodowej.Wcałej
PersjiiMediizakładano,zwłaszczaprzyrezydencjachwładcówsatrapów,okazałe
irozległeogrody.Równieżwzarządzanychkrajachpodległych,jednymzważniej-
szychobowiązkównamiestnikabyłoopiekowaniesięipielęgnacjaogrodów,za-
drzewieńilasów.Ogrodybyłyuważanezanajbardziejpodstawowyelementcałej
rezydencji,wktórejwłaściwydommieszkalny–pałacniknąłwewnątrz,wśródbo-
gatejroślinności,zaścałośćokreślanabyłajakoDraj”.HistorykgreckiKsenofont
(ok.432–353p.n.e.)pisał,żewczasieswojejpodróżypoAzjiwidziałwieletakich
ogrodównatereniePersji.OnteżpierwszywprowadziłokreślenieDraju”dlaper-
skichogrodów.
Specyfikakształtowaniaterenuogroduzpodziałemna4jednakoweczęściwy-
pełnianeukładamiroślinnymi,awydzielaneprzezwąskiekanałysięga2tysiącle-
ciap.n.e.Układtenzwanychaharbaghbyłzapożyczanywewszystkichogrodach
pozostającychpodwpływamiperskimi.Wyglądrajskichogrodówzczasówpań-
stwaAchemenidówjestznanydziękiopisanejprzezKsenofontarezydencjikróla
CyrusaMłodszegowSardes.Jakwynikaztegoopisuogródbyłrozplanowanyre-
gularnie,zdużąrozmaitościądrzewowocowychiozdobnychsadzonychwrzędy
imiałurządzenianawadniające.Podobniejakwogrodachasyryjskichuzupełnie-
nierajskiegoogrodustanowiłzazwyczajzwierzyniec,którybyłmiejscemłowów
dzikichzwierząt,uprzednioschwytanychiwypuszczanychnawolnośćwchwili
urządzaniapolowania.Byłotozjednejstronynawiązaniemdotradycjipolowań
organizowanychprzezAsyryjczyków,zdrugiejzaśstanowiłodopełnieniebogac-
twaroślinnościogroduróżnorodnościązwierząt,którerazemkojarzyćsięmogły
złączącymisięznimiwyobrażeniamiobiblijnymraju.
WPersepolisrezydencjakrólewskaobejmowaładużyzespółbudowlipałaco-
wychwotoczeniuogrodowym,którezostaływzniesioneprzezDariuszaijegona-
stępców,KserksesaiArtakserksesa.Komplekspałacowypowstawałstopniowo.
Pracerozpoczętookoło515r.p.n.e.odukształtowaniawielkiegotarasu,naktórym
wybudowanoposzczególnepałaceizałożonoogrody.Jakświadczątekstystarożyt-
nychpisarzyorazpracewykopaliskowe,byłatowspaniałarezydencja.Wzespole
tymwyróżniałasięsłynnaSalaStuKolumnzczasówDariuszaoraz64-kolumno-
wasalaprzyjęćKserksesa,otoczonaztrzechstronpodcieniamikolumnowymi,
zmonumentalnymirampamiischodamiwejściowymibogatoozdobionymika-
miennymipłaskorzeŹbami.Otoczeniepałacówuzupełniałyiwzbogacałyzałożenia
ogrodowezregularnierozmieszczonymidrzewami,którezajmowałyznacznączęść
całościtarasu.ZprzedstawieńnapłaskorzeŹbachwidać,żeprzyschodachwiodą-
cychdopałacuKserksesarosłycyprysyipalmy.Wedługpisarzygreckich,opisują-
cychogrodyPersji,używanowówczasdozadrzewieniatakżeplatanówicedrów
orazdrzewcytrusowych.
LepiejznanesąrajskieogrodyPersjizokresuSasanidów,wktórymsztuka
dworskaosiągnęławysokipoziom.Pracewykopaliskowepotwierdziłyistnienie
licznychokazałychpałacówsasanidzkich,otoczonychogrodami,np.wBishapurze,
34
