Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stajesięjednymzelementówprogramowychiwychowawczych,oszerokimzasię-
guoddziaływanianaspołecznościgreckichpolis.Wprawdzieogrodygreckienie
osiągnęłytakiejdoskonałościformy,jakarchitektura,rzeŹba,malarstwoczyteatr,
jednakżewytworzyływielepierwiastkowychukładów,któreprzyczyniłysiędodal-
szegorozwojukompozycjiogrodowejzarównowokresierzymskim,jakiwczasach
nowożytnych.
świętegaje,zczasówopisywanychprzezHomeramieściłytylkoołtarze,wna-
stępnymstadiumstałysięogrodowymotoczeniemświątyń,niezbędnymiważnym
elementemwcałościzałożeń.Znanesągajeprzyświątyniachróżnychbogów–
ApollawDelfachiMilecie,AsklepiosawEpidaurze,PosejdonawOnchestosie
iwieleinnych.Panteonydlazasłużonychosóbibohaterówotaczanebyłygajami
zdębów,platanów,cyprysówidrzewoliwnych.
Greckieprzybytkikultustanowiłybudowlemonumentalne,oniewielkichna
ogółrozmiarach.Ozdobionebyłykolumnamiiportykami,sytuowanenapagór-
kachlubwzniesieniachalbonapodwyższeniusztucznym,naplaculubpolanie,
gdziegromadzilisięwierni.Przezswąokazałośćformyiwyniesienie,świątynie
stanowiłydominantęwotaczającymkrajobrazie.
Odsamegopoczątkuświętegajebyłymiejscemnietylkouroczystościreligij-
nych,lecztakżemiejscemigrzyskobejmującychzawodysportowe,popisymuzycz-
ne,teatritp.Zależnieodmiejscakultubyłytoigrzyskaogólnonarodowelubmia-
łytylkoznaczenielokalne.Boiskaiplaceotaczanorzędamidrzewlubalejamioraz
ozdabianostatuamizwycięzców.WOlimpii,słynnejzodbywającychsiętamco
czterylataigrzysk,znajdowałsięgaj,zwanyAltis,zeświątyniąZeusaOlimpijskie-
go.DrugaczęśćOlimpiiobejmowałastadion,hipodromiinneurządzeniazwiąza-
nezigrzyskami,połączonetunelemzeświętymgajem.Podobniebyłowinnych
świętychokręgach.
DorozwojuuprawkwiatowychprzyczyniłsiękultAdonisaprzeniesionyza-
pewnezPersji.Najegoświętokobietysiałynasionakwiatówlubtrawdoglinia-
nychmiswypełnionychziemią,którymipóŹniejozdabiaływyobrażeniaulubieńca
Afrodyty.Szybkorosnąceroślinydawałybujnązieleń,apotemtaksamoszybko
więdły,obrazującwtensposóbwczesnąśmierćpięknegomłodzieńca.Ustawiane
wdomkachogródkiAdonisabyłysymbolemprzemijającejmiłości.Tenzwyczaj
kultowyłączyłsięzeświętemwiosny,aprzechowałsiędonaszychczasówwsianiu
wokresieWielkanocyrzeżuchylubinnychszybkowschodzącychroślin.Ogródki
Adonisastanowiązaczątekuprawdekoracyjnychroślindoniczkowych,używanych
doozdobydomówiwnętrz.
KwiatywżyciucodziennymGreków,atakżeiRzymian,odgrywałydużąrolę.
Układanewformiewieńcówigirlandbyłyużywanepodczasrozmaitychuroczy-
stości,jakślub,pogrzeb,ozdabianonimipomnikiiołtarze,wręczanozasłużonym
obywatelompiastującymurzędy,dekorowanobohaterów,poetówizwycięzców.
Wieńcealbogirlandyzkwiatówzawieszonenaddrzwiamiwejściowymidomu
oznaczałyurodziny.SporządzaniewieńcówigirlandstanowiłowGrecjiorazRzy-
miespecjalnąumiejętność.StądteżnaobrzeżuAtenistniałowielegospodarstw
ogrodniczych,zaopatrującychmiastowkwiatyorazwarzywaiowoce.
38
