Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
względunazawarteinformacjeojegoukształtowaniuprzestrzennym.Zostałonza-
łożonywlatach1071–1077;naterenieogrodubyłabudowla,mieszczącazbiór5000
ksiągorazdwainnepawilonyogrodowe,zespółstawówzwyspąistrumieniami,
ogródroślinlekarskich–starannieetykietowanych,ogródkwiatowyzpeoniami
iróżnymiinnymiroślinamikwitnącymi,atakżespecjalnytaraswidokowyzpawi-
lonemdoobserwowaniaokolicznychgór.
Jednymzpierwszychpodróżnikóweuropejskich,którypoznałiopisałChiny,
przekazującteżwiadomościotamtejszychogrodach,byłMarcoPolo(1254–1323).
PrzebywałondłuższyczaswPekinienadworzeKubilaja,założycielanowej,mongol-
skiejdynastiiYuan,panującejwlatach1279–1368.Wówczastoprzebudowanyzostał
gruntowniePekinipowstałanowarezydencjacesarzazajmującacentrummiasta.
ZnanyzopisuMarcoPolowspaniałyogródprzypałacucesarskimmieściłjezioro
isztucznepagórkizosobliwymidrzewamiikrzewami,całośćzaśotaczałwysokimur.
CzasydynastiiMing(1368–1644)cechujedużyrozmachpracbudowlanych,
atakżeliczneiokazałezałożeniaogrodowe.Ztegookresupochodząobwarowania
wielumiast,odrestaurowanyzostałWielkiMur,rozwinęłosiębudownictworepre-
zentacyjneprywatneipubliczne,sakralne,sepulkralneikomunikacyjne.WXIV
iXVwiekuutrwaliłysiętypyukładówprzestrzennychposzczególnychrodzajów
budowli.Wbudownictwieoficjalnymzasadądominującąwukładzieplanubyłaje-
gogeometrycznośćisymetriaorazpodkreślanieosigłównejbiegnącejzpołudnia
napółnoc,przyczymfrontbudowlikierowanybyłnapołudnie.Układyrezyden-
cjiletnichizałożeniaocharakterzeprywatnym,kameralnymcechowałanatomiast
dużarozmaitość,byłyonekształtowanemniejrygorystycznieizwiększąswobodą,
podobniejakogród.Odzwierciedlenietychzasadstanowimiędzyinnymiukład
przestrzennysłynnejrezydencjicesarskiejwPekinie,zwanejPurpurowymalbo
ZakazanymMiastem.ZacząłjebudowaćnadużąskalęcesarzJungLo
(1403–1425),gdyprzeniósłw1421rokustolicępaństwazNankinudoPekinu.Nie-
któreelementyrezydencjipochodzązczasówpoprzedniejdynastiiYuan.Budowę
dokończonodopierozapanowanianastępnejdynastii–Qing.
OkresQing(1644–1911)związanyzdynastiamimandżurskimicharakteryzu-
jedalszyrozwójogrodówzpoprzedniejdynastiiMing.Tradycyjnyogólnyukład
iformaprzestrzennaogroduchińskiegobogatawtreścisymbolicznepozostająta-
kiesame.JednocześniepocząwszyodśrodkowegookresuQingwzmagająsięten-
dencjedowiększejdekoracyjnościogrodów,którezacieśniająkontaktyartystycz-
nezesztukąeuropejską.Najważniejszyogródtegookresuznajdujesięwletniejre-
zydencjicesarzychińskichwpobliżuPekinu,wYuanMingYuaniwspółcześnie
określanyjestjakoLetniPałacCesarski(SommerPalace).
Wroku1634wydanezostałotrzytomowedziełopoświęconesztuceogrodowej
YuanYenapisaneprzezJiCheng(ChiCheng)znakomitegoarchitektakrajobrazu
zczasówdynastiiMing.Jesttonajbardziejznanaipełnapublikacjaprzedstawiająca
tądziedzinięwChinach.Wpierwszymtomiezostałyzawarteinformacjenatemat
konstrukcji,wyboruibadaniamiejsca,lokalizacjibudowliogrodowych,sztucz-
nychpagórków,takżekratekdodrzwi,okienistropów.Drugitomcałkowiciepo-
święconybyłbalustradom,awtrzecim–byłyrozdziałyomawiająceproblematykę
16
