Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Rozdział2.Monarchiapiastowska(966-1370)
armiiwstałejgotowościbojowejlWygodniejsząformąopłacaniawojska
stałysięnadziałyzieminawłasnośćzobowiązkiemsłużbywojskowejl
praworycerskie
immunitety
pierwsze
przywileje
generalne
nobiles–milites
etosrycerski
Rycerstwojakostanrekrutowałosięzczłonkówrodzindawnychksiążąt
plemiennych,możnowładców(komesów),zamożniejszychdrużynników
książęcychiwzbogaconychwolnychkmiecilStantenwyróżniałoprawo
rycerskie(iusmilitare),czylizespółuprawnieńiobowiązkównałożonych
narycerzylobowiązkiempodstawowymrycerzabyłasłużbawojennana
jegokosztnakażdewezwanieksięcialWzamianzasłużbęwojskowąry-
cerzkorzystałzlicznychprzywilejów,takichjakprzywilejodpowiadania
tylkoprzedsądemksiążęcym(przywilejnieodpowiedniości,iusnonrespon-
sivum)lNiewątpliwienajważniejszymprzywilejemrycerzybyłoprawowłas-
nościziemiorazzwierzchnictwonadludnościązależnąlDoumocnienia
pozycjirycerstwaprzyczyniłysięimmunitety,czyliprzywilejezwalniające
dobraziemskieodciężarówprawaksiążęcego,czyliświadczeńosobistych
irzeczowychludnościnarzeczksięciaijegourzędnikówlImmunitetyzrazu
byłyopartenaprzywilejachcałkowicieindywidualnychlByłyformąwyna-
gradzaniazasługwobecksięcialZczasemstałysięczęściąiurismilitaris,
cooznaczało,żekażdy,komuprzysługiwałopraworycerskie,korzystałza-
razemzimmunitetówlPozyskanenadrodzeindywidualnychimmunitetów
prawazostałypotwierdzonewpierwszychprzywilejachgeneralnych,czyli
aktachprawnychodnoszącychsiędoogółupoddanychksiążęcychlNaj-
starszytegotypuprzywilejzostałwydanyw1228rlnawiecu(incolloquio)
wCienidlarycerzyiinnychstanówziemikrakowskiejlKsiążęwielkopolski
WładysławLaskonogiwydałgowceluuzyskaniaspołecznegopoparcia
wzwiązkuzobjęciemprzezniegorządówwziemikrakowskiejwroliopie-
kunamałoletniegoksięciaBolesławaWstydliwegolAnalogicznyprzywilej
ogłosiłwLutomyśluw1291rlkrólczeskiWacławIIdlarycerstwa,ducho-
wieństwaimieszczanziemkrakowskiejisandomierskiejlPrzywilejegene-
ralneumacniałyodrębnośćstanurycerskiegol
WPolsceniewykształciłasiędrabinalennalCałerycerstwopozostawało
wbezpośredniejzależnościodksięcialubkrólalWXIIIiXIVwiekustan
rycerskitworzylirycerzemożni,zwaniszlachtą(nobiles),orazrycerstwo
służebne,występującewźródłachpodnazwami:panosze,władycy,ścier-
ciałkowiealbołacińskąnazwąmilites.Ciostatnibylizreguływłaścicielami
skromnychmajątkówziemskichlNajczęściejwystępowalitam,gdziedziel-
nicabyłanarażonananajazdywrogówzewnętrznych:Mazowsze,ziemie
wschodniejMałopolskilTozróżnicowanieformalnerycerstwanawyższe
iniższewystępujejeszczewXIVwieku,alezwyraźnątendencjądozanikul
Wprocesiewykształceniasięrycerstwaważnarolaprzypadłarecepcjiwzorców
kulturyrycerskiejzEuropyZachodniejlPrzejawiałosiętowupowszech-
nieniupraktykipasowanianarycerza,używaniaherbóworaztzwlzawołańl
