Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zielonelasy,wktórychprzeważadąbśródziemnomorski,dziśniemal
wszędziewyniszczonyizastąpionyprzezwtórne,zwartezaroślakarło-
watychdrzewikrzewów.CentralnewyżynyPółwyspuIberyjskiegoiAzji
Mniejszej,wybrzeżelibijskieopróczKyrenaiki,Lewantnawschódod
pęknięciatektonicznego,stanowiącegoprzedłużenieMorzaCzerwonego
(tzw.rówlewantyński:dolinaAraba,MorzeMartweorazdolinyJordanu,
LitaniiOrontu),cechujeostrzejszyibardziejsuchyklimatorazznacznie
uboższaroślinność.
PółnocnaczęśćAzjiPrzedniej–AzjaMniejsza(Anatolia),Armenia
BliskiWschód
ihistorycznyIran–leżywpaśmiefałdowańalpejskich.Biegnącewzdłuż
wybrzeżyAzjiMniejszejłańcuchyGórPontyjskichiTauruobejmująPła-
skowyżAnatolijski,poczymzbiegająsięnaWyżynieArmeńskiej,byznów
rozdwoićsięnawschódodniejjakołańcuchpółnocny(Elburs,Kopet-dag
iHindukusz)orazpołudniowy(ZagrosigóryMakran),obejmującePła-
skowyżIrański.Pozawybrzeżemegejskimiśródziemnomorskimpanuje
wniejklimatpodzwrotnikowykontynentalnyodużejamplitudzietempe-
ratur,kształtowanygłównieprzezrzeźbęterenu.Góry,przechwytujące
większośćwilgociniesionejzimąznadMorzaŚródziemnego,sąporośnię-
telasami,bardzobujnyminazachodzieipółnocy,stopniowoubożejącymi
wrazzmalejącymiopadamikupołudniowemuwschodowi.Objętenimi
wyżynysąnazachodziesuchymistepami(WyżynaAnatolijska,Wyżyna
Armeńska,zachodniPłaskowyżIrański),przechodzącyminawschodzie
wpółpustynieipustynie(WielkaPustyniaSłona,PustyniaLota,pustynie
Beludżystanu).
Południowaczęśćregionu–PółwysepArabskiiLewant(SyriaiPale-
styna)–należygeologiczniedoplatformyafrykańskiej.Odnogawielkie-
gopęknięciatejplatformy,którejakoMorzeCzerwoneiPrzesmykSue-
skioddzieliłoPółwysepArabskiodAfryki,biegniedalejkupółnocyjako
rówlewantyński,oddzielającnadmorskierówninyiłańcuchyPalestyny,
LibanuiAmanuodwyżynTransjordaniiiSyriiśródlądowej,stopniowo
przechodzącychwPustynięSyryjską.Międzyobiemawielkimiformacjami
tektonicznymileżyszerokiezapadliskoMezopotamiiijejzalanegoprzez
wodymorskieprzedłużenia–ZatokiPerskiej.Obszaryte,opróczwysta-
wionegonawpływMorzaŚródziemnegoLewantu,leżąwrazzwiększoś-
ciąpółnocnejAfrykiwzwrotnikowejstrefiepustynnej,gorącejioskrajnie
niskichopadach,azatemibardzoubogiejroślinności.Wyjątekstano-
ŻyznyPółksiężyc
wiądwiekrainy.JednąjestŻyznyPółksiężyc:pasciągnącysiępółkoliście
wokółPustyniSyryjskiejodZatokiPerskiejdoSynaju,złożonyzdwóch
równoległychstref:równinnej–zapadliskaMezopotamiiorazwąskiego
pasamiędzyrowemlewantyńskimapustyniąiwyżynnej–podnóżyido-
linZagrosu,TauruorazznacznieniższychpasmgórskichnadMorzem
Śródziemnym.Teostatnieniestanowiąnieprzerwanegołańcucha,stąd
częśćchmurniesionychzimązzachoduprzedostajesięprzezichbarierę
iopadawpostacideszczupoichwschodniejstronie.Większośćchmur
22