Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
śladzisiaj.Spośródmiast,którychlokalizacjajestznana,nadkorytem
zachodnimleżałyKisz,Nippur,Szuruppak,UrukiUr,nadwschodnim–
Adab,Zabala,UmmaiLagasz.Larsależałanadodgałęzieniemłączącym
dolnebiegiobugłównychkoryt,Kesz–przypuszczalnienadkanałem
prowadzącymodTygrysudowschodniegokorytanawysokościAdab.
TendencjaEufratudoprzesuwaniałożyskakuzachodowisprawiła,że
zczasemrosłoznaczeniedrugorzędnychkanałówbiegnących–jakdzi-
siajgłównynurt–wzdłużzachodniegoskrajurozpadlinyorazpołożo-
nychnadnimimiast:Isin,Borsippy,Dilbat,Babilonu.Niewiadomo,czy
któreśzwielkichmiastleżałonadTygrysem,któregowodyeksploato-
wanowmałymstopniu(czasemumieszczasięnadnimniezlokalizo-
waneAkszakiAkkad);natomiastzaTygrysem,nadDijalą,rozciągałsię
zurbanizowanyizirygowanyregionuważanyzaczęśćKraju,zgłównym
miastemEsznunną.
Ztekstówpisanychwynikaniedwuznaczniefundamentalnarówno-
rzędnośćmiastjakoodrębnychiidealnieniezależnychpaństwzcentrum
fundamentalna
osadniczymsymbolizowanymprzezgłównesanktuariumlubsanktuaria.
równorzędnośćmiast
Archeologiapotwierdzatenobraz.Badaniapowierzchniowewykazują
skupienieosadnictwawdużych,rzadkorozrzuconychośrodkach,wktó-
rychwykopaliskaodsłaniająniezmiennietesamecechy–gęstązabudo-
wę,monumentalnebudownictwosakralneoraz,pofazieEDI,fortyfika-
cje.Oczywiście,miastaróżniłysięogromnierozległościąiwspaniałością
swychbudowli,aniewątpliwieizaludnieniem,choćtenostatniparametr,
zpewnościąnajważniejszy,jestniedoodtworzenia.Wprawdziebadania
objęłytylkoczęśćmiast,samazaśpowierzchniabywazdradliwymwskaź-
nikiemichrelatywnejwielkości,nieulegawątpliwości,żechoćwpo-
równaniuzpoprzedniąepokązaludnienieśrodkowejipółnocnejczęści
aluwiumznaczniewzrosło,miastapołudniabyłyogólniewiększe,nawet
pomijającwybijającysięzwszelkiejskaliUruk.
Podziałnawieleniezależnychmiast-państwszedłwparzezjednością
cywilizacyjną.Wkulturzematerialnejmiastniewidaćróżnic.Podobnie
jednośćcywilizacyjna
byłowdziedzinachkulturyduchowejpoddającychsiębadaniunawet
wtymwczesnymokresie:religiiipiśmie.Choćkażdemiastomiałowłasne
bóstwolubbóstwaopiekuńcze,wszyscybogowiewszystkichmiasttwo-
rzylijedenpantheon,wktórymidealniekażdymiałokreśloneatrybuty,
kompetencjeorazmiejscewboskiejwielkiejrodzinie.Szczególnieude-
rzająca–zuwaginamieszanąetnicznieludnośćKraju–jestjednośćtra-
dycjipisarskiej.TabliczkiadministracyjnezfazyEDIII,znalezionewnie-
zidentyfikowanymmałymmieściemiędzyNippuraKisz(dzisiejszeAbu
Salabikh),byłypisaneposumeryjskuprzezpisarzyosemickichimionach,
wtrącającychsemickiesłowa,azatemjęzykowoSemitów.Wokresietym,
zktóregozresztąpochodząpierwszeteksty,któremożnauznaćzaza-
pisaneposemicku(zob.s.85),miejscowiSemicibylikulturowowpełni
zintegrowanizSumerami.
79