Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Karynacielezkoleistosowanojakokaryokaleczenia,zwaneinaczej
mutylacyjnymi(wwypadkuprzestępstwzagrożonychmniejszymikarami)
stosowaniekar
orazkarycielesne.Pierwszeznichpolegałynaucięciu(lubpołamaniu)
naciele
kończyn,wydarciujęzyka,ucięciuucha,oślepieniu.Karymutylacyjne,je-
ślibyłykaramijedynymi,którestosowanowobecprzestępcy,miałyjed-
nocześniestanowićodzwierciedleniepopełnionegoprzestępstwa,jak
obcięcierękizazranienie,obcięciepalcówzakrzywoprzysięstwoczyna-
piętnowanie.Natomiastdokarcielesnychzaliczanokaręchłosty,która
miałajednocześniecharakterkarynahonorze.
Wykonaniekarzateczynynależałoteżwcałościdowładzypaństwo-
wej.Niejednokrotnierównieżwprzeprowadzeniejejwykonaniabyłaan-
gażowana,aprzynajmniejuczestniczyłapodczasjegowykonania,miej-
scowaludność.Uważanobowiem,żedokonaneprzestępstwagodziły
równieżwjejinteresy.
Pozatymikarami,mającymicharaktergeneralnejrepresjistosowanej
przezorganymonarsze,zwłaszczawobecsprawców,którzynaruszyli
karymonarsze
osobę,interesmonarchyorazinstytucjiiorganówmonarszych,stosowa-
nebyłykaryniewoli,wygnania,niełaski,uwięzienia,konfiskatymajątku,
karynaczci.Pierwszaznichstanowiłaodmianękarypozbawieniawol-
ności,kojarzonejnajczęściejzuwięzieniem.KarataznanawXI–XIIIw.
występowałapoczątkowojakozłagodzeniekaryśmierci.Polegałaonana
tym,żeskazanegooddawanowniewolę(czasempokrzywdzonemu)albo
zaprzedawanodoobcychkrajów,costanowiłozaostrzeniedolegliwości
tejkary.
Innymelementemwystępującymwsankcjachkarnychmogłobyćza-
stosowaniewodniesieniudoniektórychprzestępstw,zwłaszczanaru-
karyocharakterze
szającychinteresiosobęmonarchy,karzawierającychelementhańbiący,
hańbiącym
któryprzynosiłsprawcydodatkowoujmęnaczci.Najbardziejpospolitą
spośródkarhańbiącychbyłachłosta,którawłagodniejszejformiestoso-
wanejwobecrycerzymogłabyćdokonywanaprzezwładcęosobiście.
Znanorównieżhańbiąceformykaryśmierci,jakukamienowanie,powie-
szenie,łamaniekołem,któreprzeciwstawianościęciumieczemjakoka-
rzeniehańbiącej.
Drugimzasadniczymrodzajemkarstosowanychwnajdawniejszym
prawiepolskimbyłykarypieniężne.Zaczęłybyćstosowanewcześnie,za-
karypieniężne
stępującprzypuszczalnieznanązokresunajdawniejszegokaręgrzywny
wnaturze.Jejszerokiezastosowanieprowadziłodopowstaniasystemu
kompozycji,któryjużwewczesnychwiekachśrednichbyłwpaństwie
polskimrozpowszechniony.Powstałon,byćmożepodwpływemobcym,
wczasachpaństwapiastowskiegojeszczeprzedrozbiciemdzielnico-
wym,zachowującswojezastosowanietakżepóźniej.Istotąsystemu
kompozycyjnegobyłowprowadzenietaryfkarpieniężnychzaposzcze-
systemkompozycyjny
gólneprzestępstwa,którestanowiłybyekwiwalentodwetulubkarnaży-
ciuizdrowiu.Karypieniężnedzielononapubliczneiprywatne.
48
