Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
Równieżantropologsportu,KendallBlanchard,dowodzi,żepoczątkiwszelkiej
aktywnościfizycznejmająswojeźródłonaWschodzie.PodajeprzykładMezopotamii,
Egiptu,Indiiiinnychmiejsc,gdzierodziłysięzrębykulturyurbanistycznej,awjejobrębie
rozmaitychgieriformwspółzawodnictwa,którenazywabezwahaniasportami:
Mamyniezliczoneilościaktywnościsportowychcharakterystycznychdlawczesnychzur-
banizowanychpaństw,choćwydająsięgromadzićwokółkilkupodstawowychzagadnień:
biegi,skokiirzuty,sprawnościwojskowe,zabawynapowietrzu,ćwiczeniagimnastyczne,
sportywodneigrypiłkarskie.Najwcześniejsześladyegzystencjisportuwpaństwachzur-
banizowanych,zwłaszczateznajdowanewruinachsumeryjskich,sugerująnietylkozapasy,
aleipięściarstwo,polowaniaigrytablicowe;ewidencjasportuwprehistorycznymEgipcie
jestjeszczebardziejzróżnicowananiżwpaństwieSumerów.[...]Późniejarcheologiczne
pozostałościegipskichdynastiifaraonówukazująjednocześnieformyatletykiiwidowiska
4
.
McCombiprawiewszyscyzachodnihistorycysportuiwychowaniafizycznego
zapominajączęsto,skądsięwzięłaichwłasna,zachodniakultura,wtymhistorycznie
uwarunkowanazachodniakulturasportu,zktórejsątakdumni.Wwydanymostatnio
opracowaniusłownikowymstudiównadsportemDominicaMalcolma,whaślesport
średniowiecznyznajdujemynasamympoczątkuinformację,żetreśćartykułu„wprzewa-
żającymstopniuodnosisiędoaktywnościfizycznychistniejącychwAnglii”
5
.Tymczasem
wielezzabawigier,którychrodowódjestokreślanyjakozachodnioeuropejski,znano
wcześniejwinnychrejonachświata,różniłysięczęstotylkonazwąbądźformąprzebiegu.
Wyjaśniająctozjawisko,Piaseckipowołujesięnawystępowaniedwóchczynnikówobec-
nychwzabawachigrachtradycyjnych,powstałychnapodstawiedziałaniatychsamych
mechanizmówpsychofizycznychuczłowieka,szczególniepopędów,wynikającychm.in.
zezbliżonychwarunkówśrodowiska,wktórychonżyje.Pierwszyznich,zwanyprzez
Piaseckiego„jądremruchowym”,miałokreślaćspontanicznepowstawaniepierwotnych,
prostszychpostacizabawwróżnychmiejscachkuliziemskiej,niezależnieodsiebie.
„Wtensposób–piszePiasecki–powstałpewienzasadniczyzrąb,wszędziejednaki,
kosmopolityczny”.Drugizmechanizmów,mówiącyo„akcesoriachduchowych”,jest
ściślezwiązanyzpierwszym:„odrębnościplemienne,lokalne,czynarodowe,połączyły
sięzbiegiemczasugłówniedrogąróżnegowróżnychmiejscachkojarzeniategozrębu
zmotywamiwziętymizinnychzabawlubzobrzędów,mitów,wierzeńitp.”
6
Piasecki
uważał,żeprzezwędrówkęzabawanabieracechpewnejswoistości,charakterystycznych
dladanegonarodu.
Dlaposzczególnychterytoriów,takichjakIndie,gdzienarodowągrąjestkabaddi,
niemającenicwspólnegozeuroamerykańskąkoncepcjąsportu,znaczeniehistoryczne
własnychsportówwhistoriirodzimejkulturyjestconajmniejrównorzędnezrozwijanym
tamkolonialnymkrykietem.Podobnieprzedstawiasięsprawazindonezyjskimkalari-payat,
południowoamerykańskimpalin,meksykańskągrąhulama.Niesątomarginalnesporty
tubylców,leczmająceogromnyzasięgspołecznyformygieriwspółzawodnictwa,które
4K.Blanchard,TheAnthropologyofSport,Westport1995,s.100–101.
5D.Malcolm,TheSageDictionaryofSportsStudies,LosAngeles–London–NewDelhi–Singapore
2008,s.166.
6E.Piasecki,Badanianadgeneząćwiczeńcielesnych,Poznań1922,s.11.
