Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ODPOCZĄTKÓWDOXVWIEKU
skie(wernakularne),obokłaciny,stałysięzczasemjęzykamiliterackimi
pełniącyminiecoinnefunkcjeikierowanymidoniecoinnychodbiorców.
Opisywaniezjawiskteatralnych–takzresztąjakiliterackich–rodem
zPółwyspuApenińskiego,czyliobszarudzisiejszychWłoch,nastręczajesz-
czejedenproblem.Państwowłoskiepowstałodopierowdrugiejpołowie
XIXwieku,ajęzykwłoskizyskałstatusjęzykaogólnonarodowegodzięki
powszechnejscholaryzacjiorazwszechobecnościtelewizji,począwszyod
lat50.XXstulecia.ZtegowzględuterminDkulturawłoska”maniejedno-
krotnieznaczenieumowne,silnebowiembyłyróżniceregionalnespowo-
dowanebrakiemjednorodnościpolitycznej,ustrojowejispołecznej.Jed-
nakżeelitykulturalneluduzamieszkującegoteobszary,czującsięspad-
kobiercamikulturyantycznegoRzymu,miałyniemalzawszeprzekonanie
owspólnociekulturowej,opewnejDitalskości”.Spośródlicznychjęzyków
idialektówużywanychnatereniePółwyspujużzkońcemwiekuXIIIprze-
wagęzacząłzyskiwaćjęzykflorencki,dziękitemuszczęśliwemuzbiego-
wiokoliczności,którysprawił,żewprzeciąguniespełnapięćdziesięciulat
pojawiłosiętrzechmistrzówsłowatworzącychwtymjęzyku,zaliczanych
donajznamienitszychpisarzyświata:Dante,PetrarcaiBoccaccio-Wwie-
kachnastępnychlicznepróbystworzeniaiskodyfikowaniaogólnowłoskie-
gojęzykanarodowegobrałyjakopunktwyjściawłaśniedialekttoskański.
Wśredniowieczusytuacjabyłajednakjeszczenieustabilizowana;obokła-
cinyitoskańskiegoużywanebyływpiśmierównieżinnejęzyki,np.umbryj-
ski,sycylijskiiwenecki,atakże,uważanezaparexcellenceliterackie,pro-
wansalskiistarofrancuski.
RomańskaEuropaokresuśredniowiecza,mimoróżnicpolitycznychczy
językowych,podwzględemkulturystanowiłajedność,dlategopiszącote-
atrzewłoskim,wdużejmierzetrzebasięodnieśćdozjawiskozasięgueu-
ropejskim.Niesposóbteżzrozumiećsytuacjęteatruwwiekachśrednich
beznawiązaniadozagadnieniateatruwschyłkowejfazieImperiumRzym-
skiego.
Mimopróbnaśladowaniadramatugreckiegoprzezpisarzyrzymskich
ipowstaniawieluwybitnychdzieł,okołoIIwiekun.e.wRzymiezwycięży-
łakoncepcjateatruodmiennaodgreckiej.Ujmująctowdużymuproszcze-
niu,teatrgreckimiałprzedewszystkimcharakterreligijnyiliteracki;mię-
dzyaktoremiwidzemistniałapewnawięź,aważnymskładnikiemspek-
taklubyłtekst.Teatrrzymskiwczasach,gdyzaczęłypowstawaćpierwsze
wielkiegmachyteatralneniebyłteatremliterackim,ajegozwiązkizkul-
temreligijnymbyłydużoluźniejsze.Świeckiespektaklepantomimiczne,
podkreślająceniesłowoleczgest,odznaczałysięsilnąwizualnością.Mia-
łydostarczaćrozrywki,częstoniskiej,izakładałycałkowitybrakidentyfi-
kacjiwidzazaktorem.Byłytoczęstowalkigladiatorów,pokazyzudzia-
ODPOCZĄTKÓWDOXVWIEKU
