Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.KOMEDIALITERACKA
87
zante,jednaznajwybitniejszychpostaciwłoskiegożyciateatralnegoXVI
stulecia.
II.KOMEDIALITERACKA
1.INSPIRACJEKOMEDIIXVI-WIECZNEJIJEJSTRUKTURA
Wprzeciwieństwiedotragedii,XVI-wiecznakomediawpoczątkowej
fazierozwoju(1508–1530)nieopierałasięnażadnejgotowejpoetyce,lecz
byłaowocemstosunkowoswobodnejtwórczościdramaturgów,wzorują-
cychsięnaantycznychmistrzach.Jakwiadomo,autorami,którzywywarli
największywpływnawłoskąkomedięliterackąbyliznanijużwśredniowie-
czuPlautiTerencjusz.Odkryciewroku1429przezMikołajazKuzyko-
deksuzawierającegoszesnaściekomediiPlauta,anastępniewroku1433
przezAurispękomentarzadoTerencjusza,dałopełniejszyobraztwórczo-
ściobuautorówiprzyczyniłosiędowzrostuzainteresowaniaichdramata-
mi.Kształtującasięwśrodowiskudworskimiakademickimkomedialite-
racka,takzwanacommediaerudita(komediauczona)przejęłaodłacińskie-
gomodelukonwencjonalnefabuły,schematyirozwiązaniadramaturgiczne
atakżegalerięobowiązkowychpostaci.
PostaćstarcawwiększościkomediiwzorowanabyłanasenexPlauta,
uktórego–inaczejniżuTerencjusza–występowałonwrolipodstarzałego,
skąpegokochanka,najczęściejrywalawłasnegosyna.Takżegłównibohate-
rowiekomedii,młodzieńcy(adulescentes)ipanny(virgines,puellae),wspo-
maganiprzezniezwykleaktywnych,sprytnychsłużących(servi)ipiastunki
(nutrices),orazstręczycieleistręczycielki(lenonesilenae),pasożyt(parasi-
tus)iżołnierz-samochwał(milesgloriosus),konstruowanibyliwpierwszych
komediachwłoskichnapodobieństwołacińskichwzorów.InnąniżuPlau-
taiTerencjuszarolęodgrywaływkomediachrenesansowychzamężneko-
biety(matronae),któreaktywnieinteresowałysięmłodzieńcami,kochan-
kamimłodychdziewcząt.Najpopularniejszymimotywamiprzejętymizko-
mediiłacińskiejbylibraciabliźniacy,przebierankiiprzejmowaniecudzej
roli,wykorzystanielistów,quiproquo,nadawaniepostaciomimionznaczą-
cych(nomenomen)orazkluczowedlawiększościfabułrozpoznanie(ana-
gnorismos)-
DrugiminiemniejważnymźródłeminspiracjiXVI-wiecznychko-
mediopisarzy,zwłaszczaflorenckich,byłDekameron.Przesiąknięteświe-
ckim,zmysłowymhumoremnoweleBoccaccia,zichnieprzebranymbo-
WIEKXVI
