Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Teoriapolityczna
stosunkówmiędzynarodowych
45
RozważaniaRosenbergadotyczącepropozycjitakiegonarzędzia,mimożeinte-
resujące,niesątutajkonieczne.WartonatomiastzająćsięodpowiedziąRosenber-
ganapytanie,czegobrakujeklasycznejteoriispołecznej?Tymbardziejżepytanie
Rosenberga,będącetytułemjegopracyWhyisThereNoInternationalHistoricalSo-
ciology?,nawiązujebezpośredniodopytaniaWighta,WhyisThereNoInternational
Theory?Rosenberg,mówiącoklasycznejteoriispołecznejograniczajejrozwójdo
przedsięwzięćpodejmowanychwXVIIIiXIXw.Jegoocenapowstałychwówczas
koncepcjiteoretycznychpozwalanasformułowaniewnioskupodobnegodotezy
Wighta–żadenzwielkichklasycznychteoretykówspołecznychniewłączyłwsys-
tematycznysposóbfaktumiędzyspołecznejkoegzystencjiiinterakcjidoswojej
teoretycznejkoncepcjispołecznejprzyczynowości.Anidowyjaśnianiatworzenia
sięspołecznychporządków,anidowyjaśnianiadynamikiprocesówichhistorycz-
negorozwoju.ListaDwielkichklasycznychteoretykówspołecznych”sporządzona
przezRosenbergaobejmuje:Montesquieu,Rousseau,Smitha,Condorceta,Mal-
thusa,Saint-Simona,Comte’a,Tocqueville’a,Marksa,Milla,Spencera,Tönniesa,
Webera,Durkheima,ParetoiSimmela.Nieoznaczato,żewymienieniiinnikla-
sycznimyślicieleniewypowiadalisięnatematkwestiimiędzynarodowych.Co
więcej,klasyczneideeczęstobyłyużywanedorozświetlaniapewnychkwestiirze-
czywistościmiędzynarodowej.RosenbergwskazujetuprzykładGeorgaSchwarzen-
bergeraijegoinspiracjepismamiFerdinandaTönniesaodystynkcjimiędzy
GemeinschaftaGesellschaft,którastałasięcentralnympunktemodniesieniawcha-
rakterystyceDspołecznościmiędzynarodowej”szkołyangielskiej.TwórczośćMaxa
WeberapoświęconapaństwuuczyniłazniegoDojcanowoczesnegorealizmu”.Jed-
nakto,conapierwszyrzutokawydawaćbysięmogłozainteresowaniemprzezkla-
sykówteoriąmiędzynarodową,przybliższejanaliziewskazujenaszczególnyro-
dzajbrakuzwiązku.Rosenbergwskazuje,wsposóbbardziejszczegółowy,napisma
KarolaMarksaoeuropejskiejekspansjiwIndiach,ChinachinaBliskimWscho-
dzie,bogatewróżnegorodzajuempiryczneszczegóły,jednakbezpróbyichteore-
tycznejkonceptualizacji.Weberprzedstawiłróżnetypyidealnespołecznegodzia-
łaniawaspekcierozwojowymoraztypyidealneprocesuhistorycznego,wktórych
danakulturamożeendogenniemutowaćwinną.Jednaknigdzieniezapropono-
wałtypuidealnegorozwoju,ukazującego,jakreproduktywnalogikaokreślonej
kulturyjestprzyczynowowarunkowanaprzezkooegzystencjęinaciskinnej.
Wstępneodpowiedzinapytaniaoprzyczynytakiegostanu,mogłybybrzmiećna-
kapitalistycznych,którychwpływDpołączyłsię”zwewnętrznymiŹródłamirosyjskiegorozwoju.Wpismach
Trockiegotenlokalnyargumentzostałprzekształconywalternatywnąteoretyzacjęrozprzestrzenianiasię
kapitalizmujakoprocesuhistorycznego.Marksowskihomogenicznyświatbudowanyprzezkapitalizmna
swojepodobieństwo(Manifestkomunistyczny)przekształciłsięwwielośćniepowtarzalnychwzorcówDpołą-
czonegorozwoju”.IdeaTrockiegozawieraistotnątezę,wykraczającąpozaproblemkapitalistycznegorozwo-
ju,oznaczeniuDmiędzynarodowości”wludzkiejhistorii.Rosenbergdowodziwswojejpracy,żenierówny
ipołączonyrozwójbyłinherentnymskładnikiemsamegoprocesuhistorycznego,aTrockiwtensposób
przezwyciężaprzeszkodynadrodzedosocjologicznejdefinicjiDmiędzynarodowości”.
