Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ważniejsze
defnicje
Elementyformalnedokumen-
najczęściejduchowny.Stałna
tuśredniowiecznego:części
czelekancelarii,wktórejpod
wymaganewkażdymoficjalnym
jegokierunkiempracowalipod-
dokumencieśredniowiecznym.
kanclerzyinotariusze.Nad-
Ichulokowanieorazformazale-
zorowałtworzenieoficjalnych
żałyodzwyczaju,stanowiłyrów-
dokumentówkrólewskich,przyj-
nieżgwarancjęautentyczności.
mowałiwysyłałkoresponden-
Wkolejnościwystępowaniabyły
cjędyplomatyczną,zajmował
to(wymieniającnajważniejsze):
siępolitykązagranicznąpań-
–inicjał:pierwsza,ozdobna
stwa.Wokresierozbiciadziel-
literanadającadokumentowinie-
nicowego,kanclerzenależelido
powtarzalnyiindywidualnycha-
najbliższychwspółpracowników
rakter;
poszczególnychksiążąt.Wyjąt-
–inwokacja:zwrotskierowa-
koweznaczeniezyskałwów-
nydoBogamającyzapewnić
czaskanclerzkrakowski,któ-
jegoprzychylnośćdlarealizacji
rywIIpołowieXIVw.przybrał
powziętychwdokumenciezobo-
tytułKanclerzaKrólestwaPol-
wiązań;
skiego,awdalszejewolucjikanc-
–intytulacja:prezentacja
lerzakoronnego.Odpoł.XIVw.
wystawcy,jegopozycjispołecznej,
byłczłonkiemradykrólewskiej.
wykazuziem,którymiwłada,itp.;
–inskrypcja:określenie
Karamutylacyjna(okaleczają-
odbiorcydokumentu(osobylub
ca):karapolegającanaodcięciu
instytucji).Wyeksponowanie
skazanemuróżnychczęściciała.
jegostatususpołecznego,piasto-
Byłastosowanawśredniowieczu
wanejgodnościitp.;
wcharakterzekaryhańbiącej.
–arenga:fragmentopisują-
cyprzyczynywydaniadokumen-
Komes:przejętaztradycjirzym-
tuicele,jakieprzyświecająjego
skiejogólnanazwaokreślająca
wystawcy;
wyższegourzędnikawpaństwie
–promulgacja:ogłoszenie
patrymonialnym.Okomesach
wolidokonaniazmianprawnych
wczasachBolesławaChrobre-
przezwystawcędokumentu;
gowspominawswejkronice
–dyspozycja:zobowiązania
GallAnonim.Komeswimieniu
powzięteprzezwystawcę,wła-
władcysprawowałnadzórnad
ściwatreśćdokumentu;
grodami,pobierałpodatki,spra-
–sankcja:określeniekar,
wowałwobecmieszkańcówgro-
doczesnychlubwiecznych,które
duwymiarsprawiedliwości,był
grożązazłamaniezasadzawar-
zwierzchnikiemwojów.
tychwdokumencie;
–koroboracja:przedstawienie
Opole:uSłowianwokresie
metodyzatwierdzaniadokumentu,
plemiennymgrupasąsiedzka
gwarancjaobowiązywaniatreści;
zamieszkującawspólneteryto-
–datacja:określeniemiejsca
rium,połączonainteresamieko-
iczasusporządzeniadokumentu;
nomicznymi,stanowiącawspól-
–testacja:wymienienieświad-
notęobronnąipodlegającatej
ków,naktórychpamięćpowo-
samejwładzyzwierzchniej.
łujesięwystawcawprzypadku
zaistnieniawprzyszłościsporów
Przywilej:specjalneuprawnienie
interpretacyjnych;
nadaneprzezmonarchęposzcze-
–pieczęć:odciskgwarantujący
gólnymosobom(jakoimmuni-
oryginalnośćdokumentu.
tet)lubgrupom(wpostaciprzy-
wilejówziemskich).Oznaczało
Kanclerz:urzędnikkierujący
nadaniebeneficjentowikorzy-
kancelariąmonarszą.Najwcze-
ściniedostępnejdlainnych.
śnieszewzmiankiokanclerzu
Obdarowanymibylipoczątkowo
datująsięnaXIIw.Funk-
duchowni,poźniejtakżeświeccy
cjętęwśredniowieczupełnił
(rycerstwo).
13
