Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kallas,HistoriaustrojuPolski,Warszawa2005
ISBN83-01-14501-3,©byWNPWN2005
królestwem.Niebawem,17czerwca1025r.zmarłBolesław,któryzyskałprzy-
domekChrobrego.Pozostawiłswoimnastępcomrozległeterytorialniepaństwo
oobszarzeok.250tys.km2.
ZapierwszychPiastówzarównoOdra,jakiWisłastanowiłypodstawęjed-
przebieg
nolitejstrukturyterytorialnejpaństwa,któregogranicemiałygłówniecharakter
granicpaństwowych
naturalny.Ulegałyzmianom,awdużejmierzeichrolęspełniałyprzestrzenne
pasypograniczne.PodstawęgranicyzachodniejstanowiłaOdra,ażdoujścia
NysyŁużyckiejpoSudety.PołudniowagranicaprzebiegałagrzbietamiSudetów
doBramyMorawskiej,anastępniegrzbietamiKarpat.GranicawschodniaodSty-
rudochodziładoBugu,apotemjegonurtemdocieraładogórnejNarwi.Obszar
zamieszkałyprzezPrusówoddzielałaodMazowszagranicapółnocno-wschodnia
dochodzącadoWisłyiNogatu.OdtądgranicabiegławzdłużBałtykunazachód
doZalewuSzczecińskiego.
Położeniegeograficznesprzyjałoochroniegranicopartychnapuszczach,ba-
gnachirzekach.Równocześniezbudowanosztuczneumocnienia,którymibyły
przedewszystkimwały,rowyinadgranicznegrodystrażnicze.
W1025r.odbyłasiękoronacjaMieszkaII(synaBolesławaI)nakrólaPolski.
koronacja
PoutracieMoraw(1029)królzrzekłsięMilskaiŁużyc(1031)—„[...łrozpoczął
MieszkaII
sięproceslikwidacjiimperiumBolesławaChrobrego”3.PoutracieGrodówCzer-
wieńskich,królopuściłkrajw1031r.,nadktórymnakrótkoobjąłwładzęstarszy
bratMieszka,Bezprym(do1032).PopowrociedokrajuMieszkoIIzrzekłsię
koronykrólewskiej(1032).
PośmierciMieszkaII(10V1034)wniewyjaśnionychdotądokolicznościach
nastąpiłkilkuletniokreszamętuwewnętrznego.NastępcązostałjegosynKa-
KazimierzI
zimierzI(1034).BuntmożnychzmusiłKazimierzaIdoucieczkizkraju(1037–
1038).Nastąpiłkryzysdynastyczny,Piastowieutraciliwładzęnadpaństwem.
WWielkopolscewybuchłarewolucjapogańska(1039),awwynikuczeskiego
najazdu,którydotarłdoGniezna,utraconoŚląsk.
WydarzeniazlattrzydziestychXIw.sąważnącezurąwdziejachpaństwa
polskiego.Stanowiąprzesłankęwyodrębnieniadrugiegopaństwapiastowskie-
go,któregopoczątekstanowimomentpowrotuKazimierzaIdokraju(1040).
SiedzibąKazimierzaIpojegopowrociedoPolskistałsięKraków,skąd(wokresie
drugiegopanowania)prowadziłskutecznąakcjęodbudowypaństwowości,czym
zyskałprzydomekOdnowiciela.Sprawowałwładzęnadterytoriumobejmującym:
Wielkopolskę,Małopolskę,Śląsk,MazowszeiKujawy.Zmarł19marca1058r.
NastępcąKazimierzaIOdnowicielazostałjegonajstarszysyn,BolesławII,
BolesławII
któryzdołałumocnićpozycjęPolski.ZachowałzwierzchnictwonadMazow-
szem,którewydzieliłswemubratuWładysławowiHermanowi.W1060r.
nastąpiłaczasowautrataPomorzaWschodniego.BolesławIIzostałwyniesiony
koronacjaBolesławaII
dogodnościkrólewskiejw1076r.KoronacjaodbyłasięzapewnewGnieźnie.
ZyskałprzydomekŚmiały(Szczodry).JegokonfliktzbiskupemkrakowskimSta-
nisławemdoprowadziłdowygnaniakrólaw1079r.
PośmierciBolesławaŚmiałegonaWęgrzech(3IV1081)władzęnadcałą
WładysławIHerman
PolskąobjąłWładysławIHerman(1082).Zajegorządówznacznywpływna
sprawypaństwazyskałwojewoda(palatyn)Sieciech.PodkoniecXIw.nastąpił
podziałpaństwa
podziałpaństwapomiędzydwóchsynówksięcia.Starszy,ZbigniewobjąłWiel-
kopolskęizabiegałopozycjęksięciazwierzchniego(princepsa).BolesławowiIII
3S.Szczur,op.cit.,s.78.
21
